113. Cmentarzysko jurajskich gadów w Krzyżanowicach - dr Daniel Tyborowski

Wszechnica.org.pl - Nauka

Wykład dr. Daniela Tyborowskiego, Muzeum Ziemi PAN [27 października 2019]

Pliozaur z Krzyżanowic (woj. mazowieckie) to największy znany drapieżnik, jaki zamieszkiwał terytorium dzisiejszej Polski w epoce jurajskiej. O pliozaurze oraz ekosystemie w jakim żył 152 miliony lat temu opowiedział podczas wykładu w Muzeum Ziemi w Warszawie dr Daniel Tyborowski, który wraz z dr. hab. Błażejem Błażejowskim dokonał odkrycia jego szczątków.

Prelegent rozpoczął wystąpienie od przybliżenia słuchaczom geografii świata, jaki istniał w czasach jurajskich. Terytorium współczesnej Polski pokrywało wówczas płytkie morze, usiane licznymi wyspami. Z tego czasu pochodzą stanowiska paleontologiczne w Owadowie-Brzezince oraz kamieniołomie Morawica, gdzie dr Tyborowski odkrywał wcześniej skamieniałości gadów morskich. Uczony doszedł do wniosku, że podobnych stanowisk musi być w okolicy więcej. Na podstawie analizy opublikowanej literatury naukowej wytypował rejon Krzyżanowic, gdzie na początku lat 60. przez krótki czas badania prowadził zespół paleobiologów z Muzeum Ziemi i Instytut Paleobiologii PAN.

Pozostałą część wykładu dr Tyborowski poświęcił na opisanie i analizę odkryć, jakich dokonał wraz z dr hab. Błażejowskim w Krzyżanowicach. Uczeni natrafili na skamieniałości ślimaków, żółwi, krokodylomorfów i elasmozaurów. Ślady na szczątkach wskazują, że w tworzonym przez nie ekosystemie ślimaki były zjadane przez żółwie, żółwie padały ofiarą krodylomorfów, a elasmozaury polowaly na ryby. Pliozaur z Krzyżanowic stał natomiast na samym szczycie łańcucha pokarmowego. Dr Tyborowski i dr hab. Błażejowski zwrócili też uwagę, że Krzyżanowice musiały leżeć na granicy stref zoograficznych. Jest to jedno z nielicznych stanowisk we Europie, gdzie odkrywane są szczątki wszystkich wymienionych zwierząt. Wyznaczoną przez siebie linię uczeni nazwali na cześć innych badaczy okresu jurajskiego: profesorów Bronisław Matyi i Andrzeja Wierzbowskiego.