Ostatnia rewolucja w Iranie, która wybuchła śmierci Kurdyjki Mashy Amini, aresztowanej za niezgodne z obowiązującym w kraju prawem noszenie hidżabu, była długa, masowa oraz rozprzestrzeniła się w Internecie oraz po całym świecie. Ale półtora roku od jej wybuchu warto zadać pytanie, czy coś ona zmieniła? Czy setki milionów udostępnień, hasztagów i f…

Mit amerykańskiej wyjątkowości jest ciągle silny, nie tylko w samych Stanach Zjednoczonych, ale i w wielu miejscach na ziemi. Codziennie też konsumujemy ogromna ilość amerykańskiej popkultury, która sprawia, że tamtejsze spojrzenie traktujemy jako obowiązującą normę. Przejawów amerykańskiego soft power, z którym się spotykamy każdego dnia, nie spos…

Czemu nas nie interesuje to, co jest pod wodą? Dlaczego pomimo, że to, co się dzieje w oceanach ma gigantyczny wpływ na życie na lądzie tak rzadko zaglądamy pod wodę? Z prof. Janem Marcinem Węsławskim rozmawiamy o wielkich, podwodnych lasach wodorostów, czyli ekosystemach, które dają schronienie i pożywienie tysiącom gatunków zwierząt, któe w ogrom…

Jest jedna wyspa i po jej północnej stronie odbywa się krwawa wojna domowa, a na południu wypoczywają masowo turyści, którzy nawet nie wiedzą, co dzieje się kilka godzin jazdy samochodem dalej? Jak to możliwe, że podobnie jak turyści, świat nie zwrócił uwagi na śmierć kilkudziesięciu tysięcy cywilów, zabitych w północno-wschodniej Sri Lance tylko w…

Według antropologów małżeństwo monogamiczne pojawiło się na samym początku budowania społeczeństw - jest więc najbardziej archaicznym typem relacji mężczyzna - kobieta. W kulturze judeo-chrześcijańskiej monogamia uchodzi za jedyny dopuszczalny, społecznie akceptowalny i prawnie poprawny rodzaj relacji między dwoma dorosłymi osobami. Ale w większośc…

Kogo i dlaczego spotyka się podczas wędrówek po górach, i czy mitem jest że osoby czarnoskóre po prostu nie lubią aktywności na świeżym powietrzu. Czemu tak naturalna dla niektórych rzecz jak wyście na wycieczkę, dla innych jest społecznie nieosiągalna. Goscinią odcinka jest dr Paulina Napierała z Instytutu Amerykanistyki UJ…

Zmiany klimatu najczęściej bada się w aspekcie nauki o ziemi, politycznym czy ekonomicznym. Natomiast ich wymiar społeczno-kulturowy nie został jeszcze dobrze poznany - i to pomimo masowości mobilizacji społecznej oraz wagi problemu. Zwarzywszy na powszechność religii w skali całego świata, to jej negatywny lub pozytywny wpływ na walkę z kryzysem k…

Kiedy parę lat temu Australię przez pięć miesięcy trawiły pożary, do mediów przedostawało się coraz więcej przerażających informacji - o liczbie zabitych zwierząt, o spalonej powierzchni, zniszczonych domach. Wartości te były ogromne i przytłaczające, ale... były aż zbyt duże, żeby je w pełni zrozumieć. Przytłaczały rozmiarem, ale w rzeczywistości …

Dzisiaj rozmawiamy o tym, że świat wędrówek długodystansowych, czyli jednej z ulubionych form aktywności na świeżym powietrzu, na przykład w Stanach Zjednoczonych, za kilka lat może przestać istnieć w formie, w jakiej dane było jej doświadczać wielu, w tym mnie. W odcinku przyglądam się pożarom, dymom, rosnącym temperaturom, zmiennym opadom śniegu,…

W dzisiejszym odcinku będziemy próbować znaleźć odpowiedź na pytanie gdzie przebiega granica i jakie rzeczy można tłumaczyć przez pryzmat tradycji? Czy wszystko da się nią wyjaśnić? Zmienia się nasze spojrzenie na świat i coraz więcej tradycji będzie podpadać pod kategorie, z którymi ciężko się będzie nam zgodzić. Kiedy jest ten moment przejścia? A…

Agnieszkę Kościańską, moją dzisiejszą rozmówczynię, pytam między innymi o to, czemu wprowadzenie Polski do globalnej debaty o rasizmie jest takie ważne, skoro tyle już wiemy o rasizmie za oceanem? Czemu traktowanie rasizmu tylko jak ameryańskiej sprawy przeciwsko osobom czarnoskórym odwraca nasz wzrok od rasisitowskich aspektów w polskich realiach?…

Romowie są największą mniejszością etniczną w Europie, w Ukrainie żyje ich około 400 tysięcy – i właśnie dzisiaj zabieram Was do ogarniętej wojną Ukrainy, do romskich wsi, do romskich osiedli. Romowie od lat mierzą się z nienawiścią na tle etnicznym i od lat zdarzają się sytuacje, kiedy do romskich osiedli przyjeżdżają grupy motywowanych nienawiści…

Bardzo chciałam przyjrzeć się życiu społeczności, które jest – i zawsze było – kształtowane przez izolacją geograficzną. Interesowało mnie, czy niewielka społeczność żyjąca na wyspach na Atlantyku ze swojej izolacji więcej czerpie, czy zaczyna ją ona uwierać, zwłaszcza we współczesnych, dynamicznie zmiennych czasach. Jak na Wyspach Owczych żyje się…

Kiedy wzrastają temperatury, podnoszą się oceany a ziemia jałowieje, ludzie zaczynają być zmuszeni do opuszczenia miejsc, których już dłużej nie mogą nazywać domem, bo nie daje on im bezpieczeństwa, jedzenia ani gwarancji przyszłości. Łatwo nam zrozumieć, że ktoś ucieka przed wojną, ale dlaczego trudno nam zrozumieć, że ktoś ucieka przed klimatem? …

Z powodu susz, degradacji środowiska, szybkiego przyrostu demograficznego oraz kryzysu klimatycznego, Sahara w ostatnim półwieczu przesunęła się nawet 200 kilometrów na południe. Coraz większe tereny pustynnieją i są niszczone, a ziemia nie nadaje się ani do uprawy, ani do życia. Państwa tego regionu uznały, że należy ten trend odwrócić i rozpoczęł…

W dolinie Pankisi mężczyźni od pokoleń opuszczają swoje domy, żeby wyruszyć na wojnę. Będąc z dala od swoich rodzin przegapiają jak kolejne pokolenie, ich synowie, dorastają i z kolei sami wyruszają walczyć - i to właśnie na wojnie wchodząc w dorosłość i męskość. O Pankisi zrobło się głośno kilka lat temu, kiedy okazało się, jeden z generałów Państ…

Jak mówić dziś o przyrodzie, w czasie kryzysów i dynamicznych zjawisk? W czasie, kiedy najbardziej potrzebujemy zrozumienia i wiedzy, ale kiedy jednocześnie język nauki jest hermetyczny i nie pozwala ludziom na prawdziwe zrozumienie natury? Nie da się ochronić przyrody bez szerokiego udziału społeczeństwa. A do tego potrzebny nam jest język, który …

Kiedy myślimy o strachu w naszej relacji ze zweirzętami, skupiamy się na naszym strachu przed nimi - i nieważne, czy są rozmiaru pająka, czy niedźwiedzia. Dużo rzadziej zastanawiamy się nad tym, co czują same zwierzęta. Nie mówimy jednak o spotkaniach jeden na jeden, tylko o ukształtowaniu przez ludzi całego krajobrazu strachu, który wpływa na zach…

Godzina lotu samolotu Mig 29 kosztuje w przeliczeniu 70 000 PLN i większość z tego to są koszty paliwa. Wojsko nie jest też w stanie funkcjonować bez baterii, a to oznacza dewastujące wydobycie litu. Amerykański Pentagon emituje więcej CO2 do atmosfery, niż większość krajów na świecie. Działania wojenne i militarne mają ogromny wpływ na przyrodę - …

Dziś rozmawiamy o miejscu, które zaraża myślami o końcu naszej cywilizacji. O świecie, który krawędź juz przekroczył. Patrzymy na zetknięcie się dwóch mizernych światów - świata ludzi zniszczonego przez cywilizację i świata jednych z najbardziej archetypicznych zwierząt. Świat wielorybów odchodzi, ale też i świat tych ludzi odchodzi. "Wieloryb z Lo…

Kiedy przechodzi huragan i na przestrzeni długiej na 130km i szerokiej na 15km powala drzewa, nazywamy to katastrofa, tragedią, zniszczeniem. Jako ludzie opiszemy tę sytuację w samych dramatycznych słowach. Ale słowa te są obce przyrodzie. Dla lasu taka właśnie katastrofa przyrodnicza może być ogromną szansą na dziesiątki pozytywnych i połączonych …

W wielu krajach Bliskiego Wschodu – choć nie tylko - skutki oficjalnego odejścia od wiary są dużo poważniejsze niż u nas w Polsce. Grozi za to więzienie, kary cielesne, pozbawienie obywatelstwa, a nawet kara śmierci. To z pewnością jest bardzo silny knebel dla wielu niewierzących. Bo wbrew temu, co wydaje się wielu osobom, ateizm na bliskim wschodz…

Wymarsz wojsk z danego kraju zazwyczaj trwa kilka lat i łatwo myśleć, że wraz z nim odeszło wszystkie co złe. Niestety procesy dekolonizacji na poziomie umysłów i wyobrażeń trwają pokolenia, a nie kilka lat. Dlatego dziś próbujemy dojrzeć, jak daleko pada cień postkolonializmu w świecie. I co takiego się dzieje, że chętnie ubieramy się w strój bryt…

Choć teoretycznie będziemy dziś rozmawiać o Kanadzie, to tak naprawdę jest to pretekst do mówienia o rzeczach uniwersalnych, ludzkich humanistycznych. Rozmowa i książka mojej dzisiejszej rozmówczyni osadzone są w kanadyjskich realiach, choć niestety wydarzają się każdego dnia, na całym świecie. Również w Polsce. Może dlatego ten temat jest taki moc…

Jeśli masz siłę i i chcesz zmieniać świat, to czemu jechać w miejsce, gdzie ten świat już został zmieniony, a nie robić tego w miejscu, gdzie to jest trudne? Skoro utopie z denfinicji nie istnieją, bo nie mogą istnieć, dlaczego wkładamy tak dużą energię, żeby je stworzyć? W południowych Indiach od kilkudziesięciu lat trwa próba zbudowania Auroville…

Nie jestem już w stanie pojechać gdziekolwiek - czy to w Polsce, na alaskańskie rubieże, gdzie nie żyje żaden człowiek, czy do zatłoczonej do Azji Południowo-Wschodniej, żeby nie widzieć ogromu destrukcji, który zafundowaliśmy planecie. Zwłaszcza na północy świata zmiany i skutki katastrofy klimatyczn0-przyrodniczej, które oglądam na własne oczy i …

Latamy na Marsa, ale nie wiemy, jak rozmnażają się węgorze, bo nie mamy sprzętu, żeby zejść na takie głębokości, na jakie schodzi węgorz. Ryby są w stanie liczyć i pamiętać, rozpoznawać krewnych, zmieniać płeć i być troskliwymi ojcami. Nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele elementów naszego życia oraz komfortu zależy od ryb. A tymczasem kręgowce wodn…

Dlaczego przemoc wobec "innych" przestała być w Polsce uznawana za zachowanie niewłaściwe? Dlaczego Polska, kraj o którego wojennej przeszłości przypomina się na każdym kroku, ma kłopot z akceptowaniem tych, których wojna i kryzysy humanitarne dotykają dzisiaj? W czasie II wojny 120 tysięcy polskich uchodźców znalazło bardzo przyjazne schronienie w…

Grupy etniczne na całym świecie są najbardziej podatne i najmocniej odczuwają skutki naszych działań w kwestii przyrody, energetyki, czy cyfryzacji. To ich wyjątkowo dotyczą zmiany, treny i wszystko, co się dzieje na świecie – nawet, jeśli pozornie wydaje się, że w tym nie uczestniczą. W Ameryce Łacińskiej szacuje się, że żyje 50 milionów przestawi…

Wszyscy pewnie wychowaliśmy się na klasycznych filmach przyrodniczych, w większości czytanych przez niezastąpioną Krystynę Czubównę. Były to zamknięte, raczej proste opowieści o konkretnym zwierzę ciu lub miejscu. Dziś narracja – oraz budżet - filmów przyrodniczych są zupełnie inne. Tytuły takie jak One Planet, Nasza Planeta, Ziemia Nocą czy mój ul…

Można bać się tak bardzo, że człowiek chce się wyłączyć z tego świata. Dziecko może się tak bać. Bo kiedy nie ma się gdzie schować, to chowasz się w głąb siebie, bo tam jest najbezpieczniej. Z reporterką Dorotą Borodaj rozmawiamy o syndromie rezygnacji, chorobie, która każdego roku dotyka setki dzieci migrantów przymusowych w krajach takich jak Szw…

Pomaganie jest wyjątkowe, bo możemy odmienić czyjeś życie. Problem jednak w tym, że to życie możemy odmienić nie tylko na lepsze, ale też i na zdecydowanie gorsze. W wyniku naszych prowadzonych w dobrej wierze działań pozornie pomocowych, dzieci mogą być odebrane ich rodzicom, kobieta w szpitalu może przeżyć traumę, a człowiek w potrzebie nie dosta…

Nawet jeśli śpisz tylko w hotelach, to ten odcinek jest dla Ciebie. Postanowiłam podejść szerzej do tematu i opowiedzieć, jakie zależności i konsekwencje wiążą się ze spaniem na dziko. Jest w nim mocne odbicie zjawisk społecznych i podstawowych praw człowieka. Ostatnio przeszłam prawie 1000km przez Alpy, miałam więc czas na myślenie będąc jednocześ…

To, co opowiadamy o świecie i w jaki sposób to robimy, tak naprawdę dużo bardziej niż o samym świecie, mówi o nas. O świecie opowiada każdy, nie tylko pisarze, dziennikarze czy prelegenci, ale również w pracy, przy piwie czy rodzinie po powrocie z wakacji. Każda z tych opowieści ma znaczenie, a najważniejszym kryterium, którym powinniśmy się kierow…

Dziś rozmawiamy o cenie złota. Ale nie tej, którą zapłacicie za pierścionek zaręczynowy u jubilera. Tylko cenie dużo wyższej, płaconej w ludzkim życiu i zdrowiu. Cenie płaconej w rozpadzie społeczności oraz utracie dziedzictwa kulturowego. I w końcu w cenie zniszczenia jednego z najbardziej bioróżnorodnych zakątków świata, a nawet parku narodowego.…

Historia opowiedziana w książce i filmie "Into the wild", czyli polskim "Wszystko za życie" od dwudziestu lat rozpala wyobraźnię ludzi, marzących o znalezieniu własnej wolności. To historia młodego Chrisa McCandlessa, który w poszukiwaniu innego życia oraz siebie samego rusza w świat, wcześniej paląc pieniądze i zrywając kontakt z rodziną. Po dwóch…

Tracimy owady – każdej dekady znika ich aż 10% z powodu pestycydów, degradacji środowiska czy intensywnego przemysłu. Dużo mówi się o wymieraniu pszczół i problemach, które to wymieranie za sobą niesie, ale problem nie leży tylko w pszczołach. Potrzebujemy wszystkich owadów, nawet tych, których nie lubimy, czy które nas irytują - bo bez nie będzie …

Wystrzelamy w kosmos kosmiczne pieniądze. Można by spytać dlaczego, skoro na naszej planecie mamy dość kłopotów, z którymi musimy sobie poradzić tutaj i na które warto by przeznaczyć te pieniądze. Czy dla potrzeby udowodnienia, zaspokojenia ludzkiej próżności, a może jednak z powodu rozwoju nauki? O tym, jaka jest prawdziwa cena lotów w kosmos – ni…

„Biało na czarnym” to samotna wyprawa kajakiem morskim po Pacyfiku w poszukiwaniu najrzadszego typu niedźwiedzi na świecie, tak zwanych niedźwiedzi duchów. Dzięki rzadkiej mutacji niedźwiedzie czarne są całkowicie białe i nie są to albinosy. Żyją w soczyście zielonych północnych lasach deszczowych, więc białe zwierzęta wyglądają w nich całkowicie n…

Decyzja o rodzicielstwie bywa trudna, trzeba wiele rzeczy wziąć pod uwagę i rodzą się nowe pytania. A kiedy uprawiasz sporty ekstremalne, takie jak wspinaczka w górach, pojawia się jeszcze jedno pytanie - czy w ogóle powinieneś decydować się na dziecko? Czy wolno Ci być rodzicem? Nie tylko o sportach ekstremalnych, ale przede wszystkim o ekstremaln…

Wędrówka w górach dziś ma wiele ułatwień: mamy świetne technologie sprzętu i ubrań, do celu prowadzą nas zaawansowane aplikacje. Czasami jednak łatwo się zatracić w przekonaniu, że sprzęt jest najważniejszy, a ciągłe uzywanie aplikacji sprawia, że podążamy za nią, a nie naszym doświadczeniem. Dla niektórych góry stają się jedynie dodatkiem do gadże…

Wielu zachodnich turystów jedzie do peruwiańskiej Amazonii, żeby wziąć udział w przygotowanych specjalnie dla nich mistycznych ceremoniach, w czasie których często są pod działaniem psychodelicznych roślin, w tym słynnej ayahuaski. Są przekonani, że biorą udział w czymś pradawnym, mistycznym i bardzo autentycznym. Tymczasem sprawa jest dużo bardzie…

Interesowało mnie, jaki realny wpływ na to, jak widzimy świat, mają słowa, którymi go opisujemy. I czemu słowa są takie ważne, skoro to tylko słowa? Do rozmowy zaprosiłam dr Kasię Siudę - Krzywicką z paryskiej Sorbony, badaczkę z Paris Brain Institute, która pokazuje, jak pracuje nasz mózg, kiedy nauczy się jakiś słów - pozytywnych lub negatywnych …

Jak należy fotografować zwierzęta nie narażając ich na stres i nie przyzwyczajać ich do obecności człowieka? Jakie są praktyki w Polsce, Finlandii czy Niemczech? Czy mogą być jakieś pozytywne skutki dokarmiania zwierząt w celach fotograficznych? I w końcu - co jest ważniejsze od nawet najlepszego zdjęcia przyrodniczego? O tym wszyskim rozmawiam z M…

Zwiastun podcastu Drzazgi Świata.Autor: Kamila Kielar

Kochany Święty Mikołaju piszę do Ciebie … Muzyka w tle: Lar Clobsay – Ballade Pobierz odcinek Na końcu utwór Trachead FamilySanta Claus Is Coming to TownAutor: PEPE

Moim zdaniem cały rok jest u nas strasznie. Dlaczego tak myślę? Posłuchajcie… Będzie też o szybowcach, Szwecji, podcasterach i na koniec muzyczka na licencji CC. 3xist — Strome zbocza (http://www.jamendo.com/pl/track/364743/strome-zbocza) Muzyka w tle: Lar Clobsay – Ballade Pobierz odcinek http://www.jamendo.com/pl/track/364743/strome-zbocza…

Ostatnio kupowaliśmy przez internet yerba mate, a oprócz tego buty. Ciekawe to było doświadczenie. Jak działają oszuści, i dla porównania rzetelne firmy dbające o klienta. Co można ciekawego wyczytać na Twitterze i dlaczego z niego korzystam. I wreszcie słowo o moim komputerze i planach na przyszłość. Są też pytania do słuchaczy. Muzyka w tle: Lar …

Będąc w Krakowie nie omieszkałem spotkać się z Pawłem – znanym z podcastu Inny Koncept. Udało nam się porozmawiać, powąchać trochę tej atmosfery cyganerii, nocnego życia, i specyficznego klimatu. Wtopilismy się z mikrofonem w uliczki starówki około północy, aby złowić nieco dźwięków i kontynuować naszą rozmowę rozpoczętą przy wybornym porterze. Typ…

Wiosenny odcinek a w nim kilka tematów na czasie. Co robią sokolnicy w miejskim parku? Atak wiosny, nowe słuchawki, majówka, bieganie, Marzanna i inne dywagacje. Pobierz odcinekAutor: PEPE