Wdzięczność nie budzi tak dużego zainteresowania jak na przykład złość albo lęk, jednak zdolność do jej odczuwania jest bardzo ważnym elementem zdrowia psychicznego. Może wydawać się dość prostym i intuicyjnie rozpoznawalnym uczuciem, ale losy jej powstawania i rozwoju oraz wynikające z jej obecności (albo nieobecności) konsekwencje są złożone, a b…

Halloween to dość absurdalne wydarzenie: zabawa, której przedmiotem jest strach, uczucie zaliczane do bardzo nieprzyjemnych, a jednak pożądane i poszukiwane. 31 października to dzień, kiedy chyba wszystkie kina świata wyświetlaja horrory, a widzowie wykupują wszystkie bilety. O co w takim razie nam chodzi: o unikanie nieprzyjemności strachu, czy o …

W tym odcinku rozmawiam z psychoterapeutką psychoanalityczną i psychotraumatolożką Izabelą Trybus o traumie i jej chowaniu za zasłoną milczenia, o możliwości myślenia i mówienia o sprawach gorzkich, bolesnych i nie do zniesienia: o polaryzacji świata, drzemiącym w nas okrucieństwie i wewnętrznym rasizmie, z którego obecności często nie zdajemy sobi…

Zdarza się, że przypadkowe spotkanie z osobą, wydarzeniem albo dziełem sztuki pobudzi do wielu skojarzeń, zachęci do dalszych poszukiwań, budowania hipotez i szukania powiązań z już posiadanymi doświadczeniami i wiedzą. Taka też była historia powstania tego odcinka, który zaczął układać się w moich myślach wraz z oglądaniem rzeźb afrykańskiej grupy…

Poczucie winy to niewygodne i trudne do wytrzymania uczucie. W formie zdrowej jest podstawą empatii, troski o innych i miłości. W formie patologicznej jest przyczyną poważnych problemów psychologicznych. W tym odcinku usłyszycie co o poczuciu winy powiedzieli Zygmunt Freud i Melanie Klein, jakie przybiera ono formy (bo nie zawsze jest odczuwane jak…

Gościnnie w "Czy my sie znamy" odcinek podcastu Instytutu Studiów Psychoanalitycznych im. Hanny Segal, w którym rozmawiam z Wojtkiem Hańbowskim, psychoanalitykiem, o fantazjach i mechanizmach naprawczych, zdolności do odczuwania wdzięczności, zdrowego poczucia winy, miłości i o możliwościach wybaczania…

Istnienie popędu śmierci zostało dostrzeżone przez Zygmunta Freuda. Tak jak wcześniej i później wiele z jego koncepcji wywoływało sprzeciw albo oburzenie, tak i założenie o wszechobecności destrudo wzbudziło wiele kotrowersji. Jeżeli jednak rozejrzymy się wokół siebie i krytycznie popatrzymy na świat, który nas otacza i który współtworzymy, raczej …

Nasze życie to ciągłe powtórzenia, początki i zakończenia, kolejne etapy życia z powtarzającymi się ważnymi datami, stałymi adresami i znajomościami, wykonywaniem zadań i pełnieniem ról. Cykle, w których funkcjonujemy mają swoją powtarzalność i dynamikę albo tylko powtarzalność, bez rozwoju. Z czego to wynika i jakie ma dla nas znaczenie - o tym je…

Psychoanaliza i film, psychoanaliza i literatura to dość oczywiste skojarzenia. Ale psychoanaliza i baśnie? Chyba nie ma dziedziny ludzkiej działalności, której nie można by było poddać psychoanalitycznemu badaniu. Zatem jak najbardziej tak: psychoanaliza i baśnie maja sobie dużo do powiedzenia. Zapraszam Was do wysłuchania odcinka na temat twórczo…

Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, o podłożu neurologicznym, przypisany jest jednak do domeny psychiatrii i psychoterapii. Psychoanalityczne spojrzenie na autyzm i obrony autystyczne jest propozycją służącą poznawaniu tego niedostępnego i bardzo trudnego do zrozumienia świata. Z wielu przedstawionych w czasie konferencji Polskiego Towarzystwa…

W rozmowie z psychoanalityczką Sarą Rodowicz Ślusarczyk zastanawiamy się nad tym, co nas wprawia w ruch. Czym jest ta siła, która sprawia, że dążymy, podejmujemy działania, staramy się..., że czegoś chcemy, domagamy się albo żądamy. Innymi słowy skąd się biorą pragnienia, źródło naszych satysfakcji i nierzadko cierpienia.…

Kolejny odcinek poświęcony jest mechanizmom psychologicznym stojącym za wzniecaniem wojen. Stanowisko Zygmunta Freuda było w tej sprawie raczej pesymistyczne: obecne w nas wszystkich siły destrukcji i autodestrukcji są częścią naszej natury, nie możemy z nich zrezygnować, nie możemy ich się pozbyć. Nasz największy błąd polega na zaprzeczaniu im alb…

"Dlaczego wojna" to tytuł artykułu Zygmunta Freuda, odpowiedzi na list Alberta Einsteina, napisany w 1931 r. Stwierdzenia w nim zawarte są niestety wciąż aktualne, podobnie jak ostrzeżenia i uwagi Hanny Segal zawarte w jej artykule "Od Hiroszimy po Zatokę Perską". Nie są to teksty optymistyczne, boleśnie uświadamiają nam odpowiedzialność za to, jak…

Zygmunt Freud opublikował w 1923 roku książkę "Totem i tabu". Opisał w niej między innymi stosunek poddanych do władców, mówiąc współczesnym językiem wyjaśnił pochodzenie uwielbienia i hejtu. Jesienią 2021 r. zostałem zaproszony do udziału w dyskusji o filmie "Sweat" Magnusa von Horna. Opowieść o celebrytce, Sylwii Zając, instruktorce fitness i inf…

Co ukrywa się w naszych umysłach pod powierzchnią obyczajów świątecznych, jakie jest pochodzenie Bożego Narodzenia, skoro nie ma o nim ani słowa w Biblii, jak się ma psychoanalityczne pojęcie superego do Starego i Nowego Testamentu, gdzie chowa się nasz popęd śmierci oraz kilka innych psychologicznych i antropologicznych skojarzeń to zawartość tego…

Wiemy czym jest czas, ale czy potrafimy tę wiedzę wyrazić słowami? Podać jakąkolwiek definicję? Czas, a dokładniej rzecz ujmując świadomość jego istnienia nadaje nam strukturę, pozwala uchwycić ciągłość naszego istnienia, ale również określa nasze ograniczenia. Jeżeli świadomości tych ograniczeń, podobnie jak Faust, się wystrzegamy albo próbujemy i…

Czy jest nam potrzebna stabilizacja? Dzięki niej świat staje się bezpieczniejszy i bardziej przewidywalny. A może stabilizacja to zastój i powinniśmy ruszyć w kierunku zdobywania nowych doświadczeń i wprowadzania zmian? Dlaczego niektórzy ludzie unikają nowości, a inni żyć bez nich nie mogą, głodni nowych wrażeń wydają się być w ciągłym ruchu? Jaki…

Odcinek o starości, a w nim wstęp, rozmowa z osiemdziesięcioletnim poetą, Michałem Wardęszkiewiczem i psychoanalityczne zakończenie. Co to jest starość? Po czym ją poznajemy, jak widzimy starość innych ludzi i jak doświadczamy albo doświadczymy własnej? Czy dla starego człowieka jest miejsce w psychoanalizie albo w psychoterapii? Bo co mógłby z nie…

Sadhu to indyjscy asceci, święci mężowie pielgrzymujący w poszukiwaniu wyzwolenia z pełnego cierpienia cyklu narodzin i śmierci - asceza jest im niezbędna na drodze rozwoju duchowego. Europejska psychologia, w tym psychoanaliza, jest skłonna uważać ascezę za, w najlepszym razie, mechanizm obronny, a częściej za wyraz nieuświadamianego masochizmu. Z…

Czym jest prawdziwe ja? Czy w ogóle istnieje, czy może ulegamy jedynie iluzji, że coś rdzennie własnego, oryginalnego posiadamy, bo w rzeczywistości jesteśmy zlepkiem różnych społecznych dostosowań i ról? Witold Gombrowicz był w tej sprawie pesymistą.. może nie w pełni, bo jednak jakieś rozwiązanie dla konieczności nieustannego przechodzenia z gęby…

"Milczenie jest zbrodnią" napisała Nadieżda Mandelsztam w pamiętnikach, w których opisała zbrodnie stalinowskie. W latach osiemdziesiątych XX wieku tak samo zatytułowała swój esej Hanna Segal. Protestowała w nim przeciwko zbrojeniom nuklearnym i przeciwko milczeniu o tym, co jest złe. 29 stycznia 2021 r. miała miejsce premiera płyty Dezertera. Refr…

Czy żyjemy w dystopii - złym miejscu (st.gr. δυσ – zły; τόπος – miejsce)? Czy to co nas otacza to urzeczywistnienie pesymistycznych wizji Orwella, Huxleya, Houellebecqa i innych "dystopicznych" powieściopisarzy? Obawiam się, że tak. Dzisiaj, w ostatni dzień 2020 roku postanowiłem podsumować to, co wydaje mi się niedobre i coraz bardziej wszechobecn…

Odcinek o teoriach spiskowych, inspirowany aktualnymi komentarzami i wydarzeniami wokół już dostępnej szczepionki przeciwko koronawirusowi. Po co nam opowieści, w jakich momentach zaciera się różnica między fantazją i rozumieniem otaczającej nas rzeczywistości, dlaczego teorie spiskowe mają wzięcie i czy współczesny świat można opisać kryteriami di…

W świecie chaosu i narastających konfliktów pojawia się mnóstwo gestów, flag, napisów, haseł. Pytanie, które z nich są posiadającymi siłę głębokich znaczeń symbolami, a które mają siłę cegłówki. Czym jest symbol, a czym jest fetysz, co to znaczy konkretne myślenie i dlaczego lepiej nie wpadać w jego pułapki - do wysłuchania odcinka na te tematy zap…

Przy okazji Święta Niepodległości sprawdziłem, co o tożsamości narodowej pisze się w tekstach psychoanalitycznych: co na ten temat pisał Freud, jak się ma tożsamość narodowa do naszej tożsamości osobistej, czy to jest coś zewnętrznego, czy może wewnętrznego... tymi i kilkoma jeszcze zagadnieniami, o których przeczytałem oraz o czym przy okazji czyt…

Opublikowane wczoraj, 31 października 2020 roku stanowisko Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej uznałem za ważne dopełnienie odcinka o wykluczeniach i stygmatyzacjach. Znajdziecie je na stronie facebookwej PTPP, tu możecie wysłuchać.Autor: Rafał Pniewski

Od zarania dziejów towarzyszą nam wykluczenia i stygmatyzacje. Dotykają nas albo my nimi dotykamy innych - z różnych powodów: przekonań politycznych, przynależności do grupy społecznej, koloru skóry albo chorowania na budzącą uzasadniony albo nieuzasadniony lęk chorobę. Kim jest współczesny trędowaty, co na ten temat napisano w Starym Testamencie, …

Z Kubą Mikurdą, teoretykiem psychoanalizy, filmoznawcą i reżyserem rozmawiam o Wyspie Doktora Moreau, filmie z 1996 roku opartym na powieści napisanej w 1896 roku przez Herberta George'a Wellsa. Czym były, czym są i czym będą zwierzęco ludzkie hybrydy, czy to istoty boskie jak Anubis albo Ganesz, czy potwory jak Minotaur albo chimera? Czy może to p…

Jak w tytule: odcinek o malkontentach i optymistach, jakie są źródła optymizmu i dlaczego narzekacz nie może się niczym zadowolić, jakie funkcje pełnią postawy pesymistyczne i optymistyczne i co na ten temat mówili niektórzy filozofowie. To wszystko z komentarzami opartymi na założeniach i doświadczeniach psychoanalizy. * z podziękowaniem dla artys…

Odcinek poświęcony funkcji i symbolice luster, i tych konkretnych, odbijających światło zwierciadeł jak i tych metaforycznych, kiedy możemy przeglądać się w czyichś oczach. Z odwołaniami do Freuda, Junga, Kohuta i Winnicotta oraz do Diany Fossey, Perseusza, Kaspara Hausera i kilku innych bohaterów. Zapraszam do wysłuchania...…

Poprosiłem o rozmowę o modyfikacjach ciała trzy osoby: psychoanalityczkę, Beatę Maciejewską-Sobczak, modyfikatorkę, Weronikę Carol Blades i transhumanistę, Mateusza Łukasiaka. Od rytuałów inicjacyjnych po zastosowanie najnowszych technologii, od operacji ratujących życie po decyzje o całkowitej zmianie wyglądu, o poszukiwaniu siebie, własnej tożsam…

Poprosiłem o rozmowę o modyfikacjach ciała trzy osoby: psychoanalityczkę, Beatę Maciejewską-Sobczak, modyfikatorkę, Weronikę Carol Blades i transhumanistę, Mateusza Łukasiaka. Od rytuałów inicjacyjnych po zastosowanie najnowszych technologii, od operacji ratujących życie po decyzje o całkowitej zmianie wyglądu, o poszukiwaniu siebie, własnej tożsam…

Poprosiłem o rozmowę o modyfikacjach ciała trzy osoby: psychoanalityczkę, Beatę Maciejewską-Sobczak, modyfikatorkę, Weronikę Carol Blades i transhumanistę, Mateusza Łukasiaka. Od rytuałów inicjacyjnych po zastosowanie najnowszych technologii, od operacji ratujących życie po decyzje o całkowitej zmianie wyglądu, o poszukiwaniu siebie, własnej tożsam…

Odcinek poświęcony funkcji wulgaryzmów i przekleństw, ich używaniu i nadużywaniu oraz ich miejscu w kulturze. Czy częściej przeklinamy i używamy większej ilości niecenzuralnych słów? I jeżeli tak, to czy ma to jakiekolwiek znaczenie? Wreszcie czym jest tabu, skąd się wzięło i czy powinniśmy je obalać, czy może wręcz przeciwnie - j istnieją powody, …

Czym jest czytanie i czym jest psychoanalityczne czytanie. Czy jest emocjonalnym przeżywaniem, czy zastanawianiem się nad treścią? Wreszcie co takiego uchwycił Franz Kafka w opowiadaniu "Jama" i jak to się ma do naszego współczesnego doświadczania siebie w otaczającym nas świecie. Rozmawiam z psychoterapeutką psychoanalityczną i literaturoznawczyni…

Zainspirowany "Sztuczną Inteligencją" Stevena Spielberga, "Łowcą Androidów" Ridley'a Scotta i "Her" Spike'a Jonze'a postanowiłem sprawdzić co w literaturze psychoanalitycznej napisano i co mnie - psychoanalitycznemu terapeucie - przychodzi do głowy w sprawie ... no właśnie: nie-ludzi, czy ludzi? Cyborgów, które albo pragną kochać i być kochane albo…

Co ma psychoanaliza albo po prostu nasza psychologia do ekologii? Nic? A właściwie dlaczego nic? Z jakiego powodu ten niemały, ba, ogromny obszar naszego życia - przyroda - wydaje się w gabinetach psychoterapeutycznych ignorowany. Jak to się dzieje, że z jednej strony zdajemy sobie sprawę z zachodzących niekorzystnych albo już niebezpiecznych zmian…

Życzymy Wam, Dzieciaki, żebyście miały i mieli udane i ciekawe życie, pełne bezpiecznych przygód i wielu śmiesznych sytuacji. Poszukajcie innych odcinków nagranych przez podcasterki i podcasterów z okazji Waszego święta... trochę nam się pomieszały i porozbiegały po różnych kanałach, ale na pewno gdzieś je znajdziecie…

Czy wychodzimy z panepidemicznego zagrożenia dlatego, że już jest bezpiecznie, czy dlatego, że nie możemy dłużej wytrzymać frustracji pozostawania w izolacji? Czego możemy się spodziewać, jak możemy sobie radzić w sytuacji, w której nie mamy żadnego przewodnika, żadnej instrukcji obsługi? Czego się nauczyliśmy przez ostatnie trzy miesiące, co strac…

Odcinek poświęcony psychoanalitycznemu rozumieniu duchów - bytów nam obcych, jednak nie w znaczeniu przynależności do jakiegoś innego świata. Duchy tego odcinka to niechciane (tym samym zachowujące się jak niepożądane upiory) myśli, impulsy, winy i krzywdy. Bywa, że zaistniałe nawet bardzo dawno temu, we wcześniejszych pokoleniach...…

Rozmawiam z psychoterapeutką Violettą Ambroziak Krzysztofowicz, filozofem, stoikiem Piotrem Stankiewiczem i coachem Janem Wardęszkiewiczem o idei życia uważnego, w tu i teraz, z namysłem i świadomością jego przeżywania wszystkimi zmysłami. Omawiam wyniki konkursu na polski odpowiednik terminu "slow life / slow movement" i przyglądam się - przez chw…

Jaka jest relacja między ideami i ideologiami, jak to się dzieje, że z mądrej idei wyrasta szkodliwa ideologia, jaka jest różnica między myśleniem konkretnym i symbolicznym, kiedy jesteśmy twórczy, a kiedy przestajemy myśleć, stajemy się dogmatyczni i hamujemy nasz rozwój? To - z grubsza rzecz biorąc - tematy tego odcinka. Zapraszam.…

Zająłem się jednym z najbardziej cenionych przeze mnie filmów, "Siódmą pieczęcią" Ingmara Bergmana. Rycerz, Antonius Block poszukuje odpowiedzi na pytania ostateczne. Czy udaje mu się ją znaleźć...?, a może znajduje, ale zupełnie nie tam, gdzie się spodziewał...? I czym jest i skąd się bierze narcyzm, jaka jest różnica miedzy ja idealnym i ideałem …

Czy wytrwałość jest nieco staromodną zaletą, niekoniecznie przydatną we współczesnym świecie szybkich zmian, za którymi trzeba nadążać, bo kto się na chwilę zamyśli i zatrzyma, ten wyścig przegra? A może jest przydatną umiejętnością, o której mamy okazję przypomnieć sobie w niemiłych okolicznościach przymusu kwarantanny w czasie pandemii? Jest czym…

Z psychoanalitykiem, Wojtkiem Hańbowskim rozmawiamy o lęku, odwadze, nadziei i zaufaniu, o konsekwencjach życia w zagrożeniu epidemią i w izolacji, do której jesteśmy zmuszeni i o tym, co daje nam szansę zachować zdrowie psychiczne, a być może nawet zmienić nasz stosunek do innych ludzi i do świata w ogóle, na lepszy.…

O poczuciu humoru ponad 2500 lat temu pisał Arystoteles, nieco ponad 100 lat temu nad dowcipem i jego stosunkiem do nieświadomości zastanawiał się Zygmunt Freud, w 2019 roku Joaquin Phoenix przedstawił nam współczesnego aktora komediowego, Jokera. O tym, czym jest poczucie humoru, skąd się biorą dowcipy, co o nas mówią i jaką, dobrą albo złą, pełni…

Mija kolejny tydzień kwarantanny, czy to narzuconej przez władze, czy też wybranej przez nas dobrowolnie, za sprawą współodczuwanej odpowiedzialności. Tak silna deprywacja nie może dłużej trwać bez konsekwencji. O tym jak rodzi się apatia i jak bardzo potrzebujemy realnej obecności innych ludzi mówię w tym odcinku podcastu "czy My się znamy".…

Setting jest pojęciem z żargonu psychoanalizy. Oznacza wszystko to, co jest stałym elementem sesji terapeutycznych i całego procesu terapeutycznego, tym co buduje przewidywalne ramy i ustanawia ograniczenia, tym co i porządkuje i frustruje, tym co jest koniczne w twórczej pracy i chroni przed chaosem. Taki sam "setting" towarzyszy nam na co dzień, …

Epidemie to i wydarzenia i metafory, destrukcyjne siły, które albo nas nękają, albo obawiamy się ich przybycia. To również zjawiska społeczne i psychologiczne. Jak sobie radzimy - albo nie radzimy - z tym, co destrukcyjne; w jaki sposób staramy się panować nad niepewnością i lękiem i w jakimi sposobami, nie będąc tego świadomymi, przyczyniamy się d…

W tym odcinku mówię kilka słów o sobie, czym się zajmuję i po co robię ten podkast... to nie tajemnica, chodzi mi o dzielenie się psychoanalitycznym rozumieniem ludzi i świata, jeżeli chcecie poznać kilka szczegółów więcej to posłuchajcie tego - pilotażowego - odcinka "Czy my się znamy"Autor: Rafał Pniewski