02. Polacy na Śląsku

2historyków1mikrofon

Polacy na Śląsku... temat aktualny co najmniej od wieku. Czy region nad Odrą to ziemia niemiecka od zawsze? Czy wręcz przeciwnie - polska od zawsze? Kiedy region stał się częścią wspólnoty niemieckiej, a kiedy przestał być polski? Wreszcie - czy po 1945 r. Polacy 'wrócili do siebie', czy wręcz przeciwnie, skolonizowali obce ziemie i pozostali do dziś z poczuciem obcości? To pytania ważne nie tylko dla mieszkańców Nadodrza, ale też dla każdego, kto zastanawia się, co określa jego przynależność do szerszej wspólnoty. Bo co to znaczy być Polakiem?, Wielkopolaninem? Mieszkańcem Rzeszowa lub ziemi kcyńskiej? Śląsk pozwala postawić też pytanie trudne, na które jednak odpowiadamy sobie codziennie - czy można oprzeć swoją przynależność do wspólnoty o inną niż emocjonalna więź narodowa, ale równie silną i ważną koncepcję? Ziemie pogranicza są laboratorium tożsamości. Mogą zachęcać do tworzenia wspólnot w oparciu o koncepcje otwartości i współpracy różnych wspólnot, ich współistnienia dzięki otwartości. Ale mogą też pokazywać korzenie konfliktów, źródła wzajemnej nienawiści. Śląsk jest przykładem regionu, w którym konfliktów niemal nie było - aż do XIX w., gdy idee narodów zaczęły przybierać wykluczający, a nie włączający kształt. Po 1945 r. Śląsk widziano jako "nasz" z obu stron, polskiej i niemieckiej. Ale pamiętajmy, że Celtowie i Germanie, którzy zamieszkiwali te ziemie przed Słowianami - nie byli 'Francuzami' ani 'Niemcami'. A Słowianie, którzy przybyli i wchłonęli część miejscowej ludności w VI-VII w. nie byli 'Polakami'. A gdy w XIII-XIV w. przybyli to migranci ekonomiczni z krajów romańskich i niemieckich, nie zgermanizowali oni Śląska i nie włączyli go do Niemiec. Śląsk był wówczas mozaiką różnych wspólnot, od przynależności do Korony Czech do wspólnot księstw, miast i lokalności. Czy zatem Śląsk dziś jest Śląskiem 'odzyskanym' przez Polaków, czy 'skolonizowaną' ziemią niemiecką? To nie są pytania o historię regionu, lecz definicję nas samych jako członków naszej najbliższej wspólnoty. Osoby i wydarzenie, które wymieniamy: - Jacob Caro, https://dlibra.kul.pl/Content/41988/45971_97989-II_Jakob-Caro-jako-hist.pdf - Projekt Skreśleni, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/81206/edition/78791 Autorem projektu graficznego jest Wiesław Smętek http://www.smetek.de Krzysztof Ruchniewicz Blog: https://www.krzysztofruchniewicz.eu Facebook: Instagram: https://www.instagram.com/ruchpho/ Twitter: https://twitter.com/krzyruch YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCT23Rwykle05t6QMPcX7LvQ?view_as=subscriber Przemysław Wiszewski Blog: https://www.przemysławwiszewski.pl Facebook: https://www.facebook.com/przemyslaw.wiszewski Instagram: https://www.instagram.com/przewisz/ Twitter: https://twitter.com/wiszewski YuoTube: https://www.youtube.com/channel/UCuq6q08EhzXPRPvdIeG-8SA?view_as=subscriber