Schimmel gebruikt springende genen om salamanders aan te vallen

Wetenschap Vandaag | BNR

Een springend gen (jumping gene) is een stukje DNA op een chromosoom, dat in het genoom van plaats kan wisselen. Zo'n gen kan zichzelf copy pasten. Waardoor meerdere afdrukken van hetzelfde gen ontstaan.

De meeste organismen hebben herhalingen in hun DNA, waarvan sommigen springende genen zijn, maar omdat dit niet per se goed is voor een organisme heeft het lichaam ook trucjes om dit tegen te gaan. In ons wordt de hoeveelheid springende genen daarmee rond de 1 procent gehouden.

In een nieuw onderzoek vonden wetenschappers juist voordelen voor het bestaan van springende genen. In een schimmel. Met een hele moeilijke naam: Batrachochytrium salamandrivorans. In die naam hoor je al een beetje welk dier hiervan de dupe is, namelijk: de salamander.

De schimmel heeft het niet alleen op salamanders gemunt: wereldwijd is hij verantwoordelijk voor het infecteren en uitroeien van verschillende amfibiesoorten. Bij salamanders infecteert de schimmel de huid, waardoor nare wonden ontstaan en de salamander het vaak niet overleeft.

Na het uitvoerig in kaart brengen van het genoom van de schimmel zagen onderzoekers dat hij vergeleken soortgenoten een veel uitgebreider genoom heeft, met veel meer van die springende genen erin. Het boek met DNA-codes is in deze schimmel dikker, maar dan wel gevuld met een heleboel identieke pagina's zeg maar. Maar nou lijkt het erop dat door al dat copy pasten ook andere genen – naast de springende genen – extra kopietjes krijgen. Dat moet ervoor gezorgd hebben dat de genen die verantwoordelijk zijn voor het kapotmaken van de huid van salamanders ook een extra duwtje hebben gekregen. Waardoor de schimmel nog dodelijk is voor de beestjes.

Dit trucje is evolutionair nogal voordelig voor de schimmel. De onderzoekers vragen zich nu af of het niet veel vaker voorkomt in de natuur dan we denken en zijn dan ook nog lang niet klaar met hun werk.

Lees meer: ‘Jumping genes’ help fungus kill salamanders.

See omnystudio.com/listener for privacy information.