127. Walka o dusze. Życie społeczne i religijne Żydów 1950-1968

Wszechnica.org.pl - Historia

Wykład w ramach cyklu >> „Życie przecięte”. Żydzi w Polsce 1944-1968 << [8 czerwca 2017]

Wielu spośród Żydów, którzy znaleźli się w Polsce po II wojnie światowej, chciało kultywować swoją tradycję religijną. Stało to w sprzeczności z dążeniami żydowskich komunistów, negatywnie nastawionych do religii. Jak wyglądała walka o dusze pomiędzy zwolennikami laicyzacji i tradycji opowiedział podczas wykładu w Muzeum Historii Żydów Polskich prof. Grzegorz Berendt.

Konflikt pomiędzy religijnymi Żydami a komunistami wszedł w Polsce powojennej w nową fazę. Historyk zwrócił uwagę, że doświadczenie Zagłady wpłynęło na zmianę postrzegania przez społeczność żydowską komunizmu i ZSRR. O ile przed wojną większość Żydów odrzucała radziecki komunizm jako ruch prześladujący mojżeszowe wspólnoty wyznaniowe, to w wyniku wojny kwestia ta przestała być istotna. Związek Radziecki niósł bowiem Żydom ocalenie przed śmiercią z rąk nazistów.

Żydzi, którzy przetrwali w Zagładę, często utracili w wiarę w Boga. Jak jednak mówił prof. Berendt, niemała grupa była zainteresowana praktykami religijnymi. Początkowo umożliwiało to nastawienie władz komunistycznych, które w przypadku wiary mojżeszowej „wzorcowo” realizowały zasadę wolności religijnej. Sytuacja zaczęła się zmieniać wraz ze stalinizacją życia. Powołane w miejsce CKŻP Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce, wspierane przez władze, rozpoczęło rywalizację ze Związkiem Religijnym Wyznania Mojżeszowego o rząd dusz wśród społeczności żydowskiej.