197. Powstanie Państwa Izrael, cz. 3: Sabra – pierwsze pokolenie - Nili Amit

Wszechnica.org.pl - Historia

Wykład Nili Amit, Fundacja Wspomagania Wsi [14 lipca 2020]

Sabra to każdy Żyd, który urodził się w Izraelu, bądź na terenie Palestyny przed powstaniem państwa w 1948 roku. Nili Amit w nagraniu wykładu opowiada o pierwszym pokoleniu sabrów, dzieciach pierwszej i drugiej fali żydowskiej imigracji do Ziemi Świętej, które wychowało się na terenie Izraela. W chwili jego utworzenia grupa ta liczyła około 20-30 tys. osób, jednak miała ogromny wpływ na kształtowanie się kultury młodego państwa. Zobacz też poprzednie w prelekcje Nili Amit, których tematem jest powstanie Państwa Izrael.

Pionierzy ruchu syjonistycznego w Palestynie odcinali się od diaspory i tradycyjnej kultury żydowskiej. Ich celem było stworzenie „nowego Żyda”. Sabrowie przejęli ideały rodziców. Przyszło im to tym łatwiej, że w przeciwieństwie do swoich rodziców, wychowali się w całkowitym oderwaniu od swoich korzeni.

– Rodzice mieli sentyment, jaki ma każdy człowiek do swojego dzieciństwa, języka, krajobrazu, w którym wyrósł, ale przede wszystkim związek emocjonalny z tymi ludźmi, którzy w diasporze pozostali – mówi Nili Amit. Żydzi, którzy przyszli na świat w Ziemi Świętej, nie mieli tego sentymentu. – Ich językiem był hebrajski, krajobrazem wzgórza Galilei albo brzeg morza w Tel Awiwie. Nie mieli z diasporą żadnych związków osobistych, była dla nich czymś całkowicie anonimowym. Przejęli przekazany przez politycznych liderów stosunek do diaspory jako czarnej dziury w dziejach narodu żydowskiego. 2000 lat, w których naród się nie rozwijał.

Nowa kultura żydowska

Podczas wykładu prelegentka opisuje tworzenie nowej kultury żydowskiej przez pierwsze pokolenie sabrów. Jej elementami była afirmacja tężyzny fizycznej, pracy na roli oraz czynu zbrojnego. Społeczeństwo na początku istnienia współczesnego Izraela cechował egalitaryzm. Kultywowany był w kibucach, czyli spółdzielczych gospodarstwach rolnych, oraz w armii. Wartości, na których opierało się życie w młodym państwie, zaczęły przechodzić w kryzys w latach 50., kiedy zaczęła je wypierać kapitalistyczna kultura zachodnia. Niektóre wypracowane wówczas wzorce, np. w kwestii świeckiej reinterpretacji tradycji biblijnej, są jednak obecne w Izraelu po dziś dzień.