597. Mark Rothko, malarz żydowski - Isy Morgensztern

Wszechnica.org.pl - Historia

Wykład wykład Isy’ego Morgenszterna – reżysera filmu dokumentalnego o Marku Rothko zakończył wystawę „Mark Rothko. Obrazy z National Gallery of Art w Waszyngtonie”. Muzeum Narodowe w Warszawie, 1 września 2013 r. [1h33min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/mark-rothko-malarz-zydowski-wyklad-isyego-morgenszterna/ Koniec XIX i pierwsza połowa XX wieku były świadkami narodzin wielu żydowskich artystów, w tym malarzy – m.in. Chagalla, Modiglianiego, Pascina, Soutine’a, Kikoïne’a – w większości pochodzących z terenów Europy Wschodniej. Stwierdzenie, że urodzony na Łotwie w 1903 roku Mark Rothko jest artystą żydowskim, może się zatem wydać banalne. W wypadku Rothki, dla którego nic nie było proste, jest to jednak informacja myląca. Urodzony w zasymilowanej rosyjskiej rodzinie był on zarazem oświeconym poszukującym Absolutu Żydem, jak i wybitnym znawcą judaizmu – religii stworzonej przez kulturę zasadniczo odcinającą się od tego, co uniwersalne. Pomiędzy tymi dwiema drogami – Żyda egzystującego w świecie lokalnych, lecz zasymilowanych tradycji i życia zanurzonego w judaizmie jako „myśli” czy też sposobie postrzegania świata, a szerzej także „sztuki” – jest olbrzymia przepaść. Rothko, który znał obydwie drogi, wybrał jedną z nich. Wykorzystywał język codzienny, aby wyrazić to, co judaizm ma do powiedzenia sobie i światu. Takie właśnie jest przesłanie jego twórczości, czyniące ją tak złożoną i tajemniczą.

W pierwszej części wykładu Isy Morgernsztern śledzi życie Marka Rothki, które można podzielić na trzy okresy. W dzieciństwie, już jako trzyletnie dziecko Rothko uczęszczał do ortodoksyjnej żydowskiej szkoły. W wieku 20 lat, kiedy przebywał w Stanach Zjednoczonych pisał poezję w języku hebrajskim, a kilka lat późnej na zlecenie byłego rabina wykonywał ilustracje do Pisma Świętego. Już wtedy jego wiedza na temat judaizmu była znaczna. Interesował się judaizmem chasydzkim, ale był Żydem nowoczesnym, nietradycyjnym. Jedna z tez poruszana przez Isy’ego Morgenszterna mówi, że Rothko nigdy nie chciał być postrzegany jako artysta, ale w swoich dziełach wyrażał się jako Żyd i jako Żyd chciał być postrzegany. Okres życia twórczego dzielony jest na dwa okresy: przełom nastąpił w latach 1946-1949, kiedy Rothko porzuca surrealizm i sztukę wieloformatową na rzecz abstrakcjonizmu. Isy Morgensztern – urodził się w Paryżu w rodzinie żydowskiej polsko-litewskiego pochodzenia. W swoim życiu zawodowym był odpowiedzialny za francuskie narodowe teatry w Paryżu i Tuluzie, kanały telewizyjne (FR3, ARTE) i produkcję wielu filmów dokumentalnych. Wyreżyserował kilka filmów o sztuce („Mark Rothko. An Abstract Humanist”), judaizmie („Bible Unearthed” o biblijnej archeologii) i filozofii („Emmanuel Levinas”).Od ponad trzydziestu lat wykłada również filozofię i historię religii monoteistycznych. Mark Rothko – urodzony jako Marcus Rothkowicz 25 września 1903 roku w Dźwińsku w Rosji (dawniej Dyneburg, obecnie Daugavpils na Łotwie), w 1913 roku wyemigrował z rodziną do Ameryki. Tam ukończył szkołę w Portland, w stanie Oregon, następnie studiował w Yale, aż w końcu osiadł w Nowym Jorku czasów wielkiego kryzysu. Należał do pokolenia, które stworzyło wielką sztukę amerykańską, interesował się filozofią, muzyką i teorią sztuki, był również stałym bywalcem świetnych muzeów nowojorskich. Otacza go legenda mrocznego mistrza – Rembrandta swoich czasów, a jego obrazy biją dziś rekordy cenowe na międzynarodowych rynkach sztuki, jednak w Polsce pozostaje dotąd niemal nieznany. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #markrothko #rothko #malarstwo #muzeumnarodowe #sztuka