Kolegium Europy Wschodniej Podcasty

Dyplomaci starają się zapobiec rosyjskiej inwazji wojskowej na Ukrainę. Moskwa zgromadziła nad granicą ponad 100 tysięcy żołnierzy. Do Moskwy poleciała niemiecka szefowa dyplomacji. Do Kijowa przybył amerykański sekretarz stanu, a w czwartek Antony Blinken rozmawiać ma w Berlinie. Jednak Rosjanie gromadzą kolejne oddziały wokół granic Ukrainy – tym…

Podcast jest odcinkiem z cyklu "Daleko od domu" poświęconego wspomnieniom i doświadczeniom żołnierzy polskich, którzy uczestniczyli w misjach NATO i członków ich rodzin. Wsparcie merytoryczne cyklu: Przemysław Wójtowicz. Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.…

Pod koniec 2021 roku przetoczyła się w USA dyskusja nad propozycją, by wszystkie budynki publiczne w mieście Waszyngton budowane były według wzorców klasycznych, najlepiej - postulowali wnioskodawcy - by imitowały ateński Partenon. Wynika to z przekonania wielu osób, że dziedzictwo amerykańskie jest przetworzeniem dziedzictwa europejskiego, czyli g…

Maraton rozmów dyplomatów Rosji i Zachodu. Czy Srebrny Lis powstrzyma presję Kremla na Ukrainę i ewentualną inwazję wojska rosyjskiego na ten kraj? To także ostra gra Władimira Putina na ograniczanie obecności NATO w Europie Środkowej.Mianem Srebrnego Lisa określa się Wendy Sherman, zastępcę amerykańskiego sekretarza stanu. Jej rywalami są dyplomac…

Podcast jest odcinkiem z cyklu "Daleko od domu" poświęconego wspomnieniom i doświadczeniom żołnierzy polskich, którzy uczestniczyli w misjach NATO i członków ich rodzin. Wsparcie merytoryczne cyklu: Przemysław Wójtowicz. Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.…

Czy samo myślenie może być postrzegane jako prowokacja? Wydaje się, że jest ono czymś najbardziej naturalnym, prostym i oczywistym. Każdy z nas myśli: albo o tym, co zrobić po przebudzeniu, albo o sensie życia. Ale współcześnie utknęliśmy w „niby-oczywistościach”. Myślenie może być więc prowokujące, kiedy myślimy o rzeczach, które, zdawałoby się, m…

Dziesiątki tysięcy ludzi na ulicach miast w Kazachstanie. Ich protest to skutek drastycznych podwyżek gazu ciekłego LPG. Sprzeciwu na taką skalę jeszcze w tym kraju nie było. Wprowadzono stan wyjątkowy oraz odcinane są połączenia telefoniczne. Dochodzi do aresztowań aktywistów. Dlaczego teraz władze zdecydowały o wyższych cenach gazu i czy tylko to…

Podcast jest odcinkiem z cyklu "Daleko od domu" poświęconego wspomnieniom i doświadczeniom żołnierzy polskich, którzy uczestniczyli w misjach NATO i członków ich rodzin. Wsparcie merytoryczne cyklu: Przemysław Wójtowicz. Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.…

Szeroko rozumiany świat polityki nie zdał egzaminu z radzenia sobie z pandemią Covid-19. Interes globalny przegrywa z interesami lokalnymi, czego wielokrotnie udowodnili politycy na całym świecie. Przykładem tego są szczepienia krajów biedniejszych, bez których nie uda się powstrzymać mutacji wirusa i uporać się z pandemią. - Pandemia i ten wirus j…

Rosyjski minister obrony straszy, że Ukraina chce przeprowadzić atak chemiczny w Donbasie. Moskwa gromadzi na granicy z Ukrainą ponad 100 tysięcy żołnierzy, ogłasza ultimatum dla Zachodu – w rzeczywistości szantażując NATO. W Kijowie trwają przygotowania na ewentualne bombardowania. Jak blisko jest wojna i co oznaczają nowe ruchy wojsk rosyjskich? …

Podcast jest odcinkiem z cyklu "Daleko od domu" poświęconego wspomnieniom i doświadczeniom żołnierzy polskich, którzy uczestniczyli w misjach NATO i członków ich rodzin. Wsparcie merytoryczne cyklu: Przemysław Wójtowicz. Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.…

W rozmowie z Piotrem Pogorzelskim w podcaście Po prostu Wschód ksiądz Szulczyński podkreśla, że kiedy przyjechał w latach 90. do Gruzji, w kraju tym panowała straszna bieda. - Nigdy nie wyobrażałem sobie, że będę miał do czynienia z ludźmi, którzy zginęli z głodu lub zimna - mówi. Emerytura wynosiła wówczas kilka dolarów, jak mówili Gruzini, “za du…

Białoruski reżim znowu uderza w opozycjonistów. Skazuje aktywistów i blogerów na kilkanaście lat kolonii karnej o zaostrzonym rygorze lub ciężkiego więzienia. Wśród nich jest mąż Swiatłany Cihanouskiej, która de facto wygrała sfałszowane wybory prezydenckie w ubiegłym roku. Siarhiej Cichanouskiego skazano aż na 18 lat. Co te wyroki oznaczają dla bi…

Omikron, Delta, Lambda, to nazwy kolejnych wariantów koronawirusa, które niewiele zmieniają. Wirusolog Tomasz Dzieciątkowski podkreśla, że nacisk na warianty i następujące po sobie fale Covid-19 służy przede wszystkim mediom potrzebującym tytułów, sensacji i emocji, a nie walce z pandemią. Kolejnym aspektem, który nie pomaga w walce z chorobą jest …

Podcast jest odcinkiem z cyklu "Daleko od domu" poświęconego wspomnieniom i doświadczeniom żołnierzy polskich, którzy uczestniczyli w misjach NATO i członków ich rodzin. Wsparcie merytoryczne cyklu: Przemysław Wójtowicz. Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.…

Granica między kłamstwem a dezinformacją jest cienka. Dezinformacja opiera się na manipulacji, która potrafi być czasem bardzo wyrafinowana. Na granicy polsko – białoruskiej Mińsk stosuje tradycyjne podejście do dezinformacji z użyciem wszelkich, dostępnych mediów, od telewizji po internet. Często są to działania "siermiężne" i podejmowane przede w…

Podcast został sfinansowany z grantu przyznanego przez Departament Stanu USA. Opinie, stwierdzenia i wnioski zawarte w tym podcaście należą do jego autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Departamentu Stanu USA.Autor: Michał Rogalski, Jarosław Kociszewski

Czy Węgry czeka przesunięcie wyborów planowanych na wiosnę? I czy rządząca partia Fidesz chce wykorzystać pandemię by głosowanie zawiesić w czasie z obawy przed rosnącą w siłę opozycją? Kim są przeciwnicy polityczni Wiktora Orbana to pytania do dr Dominika Hejja, autora portalu Kropka. Hu oraz analityka Instytutu Europy Środkowej.…

Ukraińskie służby pod przykrywką fałszywej firmy werbowały rosyjskich najemników do rzekomej pracy przy ochronie obiektów naftowych. Podczas rozmów Wagnerowcy chwalili się walkami w Donbasie myśląc, że w ten sposób podkreślają swoje kwalifikacje w oczach pracodawcy. Planem służb ukraińskich było zebranie dowodów i zatrzymanie Rosjan, jednak ostatec…

Marzenia o państwie żydowskim Menachem Begin wyniósł z domu w Brześciu Litewskim. Co prawda początkowo sympatyzował z lewicą, jednak z czasem stał się działaczem prawicowego Bejtaru. Z czasem wyrósł na jednego z najbardziej radykalnych przywódców syjonistycznej prawicy. W latach 30. XX w. sympatyzował nawet z włoskim faszyzmem, który cenił za bezko…

Doktryna militarna Związku Białorusi i Rosji (ZBiR) nie została ujawniona, jednak wiadomo, że następuje integracja zarówno militarna jak i gospodarcza obu państw. Prof. Larysa Leszczenko, kierowniczka Zakładu Badań Wschodnich Uniwersytetu Wrocławskiego podkreśla, że w razie zagrożenia dla jednego z państw związkowych, Rosja użyje swojego potencjału…

W centrum Białegostoku stoi zaniedbany budynek, który na pierwszy rzut oka w żaden sposób nie sugeruje roli, którą odegrał w historii Izraela. Może nie tyle sam budynek, co słynny rabin Samuel Mohylewer, który w nim pracował i nauczał w mieszczącej się w nim synagodze pod koniec XIX w. O dawnym przeznaczeniu budynku przekonać się można jedynie prze…

Podcast został udostępniony bezpłatnie w ramach współpracy pomiędzy autorem i portalem Nowa Europa Wschodnia. Projekt "Po prostu Wschód" można wesprzeć na Patronite.Autor: Piotr Pogorzelski, Wołodymyr Rafiejenko

Kryzys graniczny wywołany przez reżim Alaksandra Łukaszenki jest dla Litwinów nie tylko bardzo namacalny, ale także potencjalnie bardzo niebezpieczny. Z jednej strony z Wilna, stolicy kraju, do granicy można dojechać samochodem w pół godziny. Kwestia napływu migrantów przez długą granicę to tylko część problemu. Litwini obawiają się także położonej…

Jan Krzysztof Bielecki, który w 1991 r. pełnił urząd premiera Polski, podkreśla, że podejmując decyzję o uznaniu niepodległości Ukrainy przede wszystkim kierował się wartościami, na których dekadę wcześniej wyrosła Solidarność. Po upadku komunizmu Polska zawierała traktaty, które miały zagwarantować trwałość granic. Stąd umowa o solidarności i przy…

Odległość między pomnikiem Kopernika na rynku w Toruniu a drzwiami do kamienicy, w której w drugiej połowie XIX w. żyła rodzina wybitnego rabina Cwi Hirsza Kaliszera dzieli dwadzieścia kroków. O ile jednak ten pierwszy jest powszechnie znany, to o drugim nie słyszano nawet w księgarni znajdującej się obecnie na parterze jego dawnego domu. Nawet nie…

Michał Kacewicz podkreśla, że wydarzenia na Białorusi trzeba postrzegać jako osobny, nowy proces historyczny i polityczny. Proste przenoszenie doświadczeń z przeszłości nie pomaga zrozumieć tego, co dzieje się w Mińsku. Ekspert mówi, że Polacy mają tendencję do patrzenia na Białoruś przez pryzmat historii Solidarności i walki z komunizmem. Jego zda…

Zdaniem białoruskiego politologa Pawła Usowa już samo podpisanie map drogowych jest ważnym momentem w stosunkach Mińska i Moskwy. W rozmowie z Piotrem Pogorzelskim w podcaście Po prostu Wschód ekspert zwraca uwagę, że gdyby te dokumenty nie miały dużej wagi, Alaksandr Łukaszenka podpisałby je w 2019 roku. - Jestem pewien, że jest to dalekie posunię…

Jednym z pierwszych wspomnień Nahuma Sokołowa z dzieciństwa była zabawa w rycerzy na placu przed synagogą w Wyszogrodzie. Teraz z dzielnicy żydowskiej tego mazowieckiego miasteczka, w którym się urodził w 1859 r. nie zostało już prawie nic, a w miejscu synagogi zniszczonej przez Niemców jest warzywnik i stare garaże. Gdy chłopiec miał 5, może 6 lat…

Rosja bardzo źle radzi sobie z pandemią Covid-19. Codzienne przybywa około 40 tysięcy chorych, a ponad tysiąc Rosjan umiera. Dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podkreśla, że sytuacja zaczyna negatywnie odbijać się na popularności prezydenta Władimira Putina, choć system walki z chorobą był tak stworzony, aby odpowiedzialn…

Siergiej Utkin zaznacza, że obecna białoruska opozycja nie stanowi dla Kremla alternatywy dla rządzącego w Mińsku Alaksandra Łukaszenki. Moskwa uważa ją za prozachodnią, wspieraną przez Polskę i Litwę. - Jedyna alternatywa może pochodzić z samego systemu białoruskiego - mówi Utkin. - Może być jakaś rotacja białoruskiej władzy, ale tu potrzebna jest…

Kolej połączyła nieduże, mazurskie miasto Ełk, w połowie XIX w. pruskie Lyck, ze światem. Zapewne pociągiem przyjechał tutaj David Gordon, żyd litewski, który pierwotnie szukał szczęścia w Anglii, ale ostatecznie dołączył do redakcji tygodnika Hamagid, Kaznodzieja. To pierwsze hebrajskojęzyczne czasopismo na świecie założone przez Eliezera Lipmana …

Reżim białoruski celowo prowokuje problemy w krajach europejskich na poziomie sporów i konfliktów wewnętrznych oraz międzynarodowych. Stymulując falę migracyjną Mińsk chce na tyle poważnie uderzyć w Europejczyków, aby ci poszli na ustępstwa, złagodzili sankcje w zamian za zatrzymanie fali migrantów szturmujących granice Polski czy Litwy i często pr…

- W radzieckich podręcznikach uczono, że Związek Radziecki nigdy nie zaczynał wojny, a pod koniec lat 80. ludzie się dowiedzieli, że było inaczej, była wojna radziecko-fińska, interwencja w Afganistanie, a tego co się stało 17 września 1939 roku nie da się nazwać misją pokojową - mówi. Kłopoty gospodarcze początku lat 90. sprawiły, że Rosjanie mnie…

Brak dostaw gazu z Rosji dla Mołdawii pokazuje jak kryzys energetyczny uderza w Europę. Kiszyniów negocjuje warunki dostaw, ale UE też zaczęła pomagać. Pierwsze dostawy surowca z dotarły z Polski. O jaką stawkę toczy się spór z Rosją tego najbiedniejszego kraju Starego Kontynentu? Jak mocno Rosja uzależnia Mołdawię od swoich surowców i jaką rolę gr…

David Ben Gurion, a właściwie David Grün, urodził się w Płońsku w 1886 r. Marzenie o państwie żydowskim wyniósł z domu. Jego dziadek i ojciec sympatyzowali z wczesnym ruchem syjonistycznym Miłośników Syjonu, Chowewej Syjon. Już jako nastolatek Dawid z kolegami założyli klub, w którym nie tylko snuli plany o przyszłości w Palestynie, ale także rozma…

- Chicago dostało białej gorączki z powodu Covid-19, a ludzie przestali być normalni – mówi Zbyszek Kruczalak, polski księgarz i dziennikarz z Chicago. Mówi o wielu upadłościach, w szczególności małych restauracyjnego, takich jak lubiany przez niego lokal meksykański niedaleko Domu Książki. Daje, że wielkie sieci sobie poradziły, choć część mniejsz…

XXIII szczyt Ukraina - UE nie był przełomowy dla stosunków Brukseli i Kijowa. Jak podkreśla jednak w podcaście Po prostu Wschód Piotra Pogorzelskiego Krzysztof Nieczypor z Ośrodka Studiów Wschodnich. Jednak zapadły tam decyzje, które zbliżą mieszkańców Wspólnoty i Ukrainy. Chodzi przede wszystkim o porozumienie o tzw. otwartym niebie, dzięki którem…

Dlaczego teraz i co to ma wspólnego z wydaleniem 8 rosyjskich dyplomatów z misji przy NATO w Brukseli pod zarzutem działalności wywiadowczej? Mocne słowa sekretarza generalnego Sojuszu dla Financial Times i co zmienia się w postrzeganiu Rosji i Chin w oczach Zachodu? Czy to początek wymiany ostrzejszych ciosów dyplomatycznych i politycznych z Rosją…

Polska Straż Graniczna informuje o kolejnych próbach forsowania granicy z Białorusią przez migrantów. Nadchodzi zima, zdarzają się już przymrozki, co dla ludzi, niekiedy całych rodzin z dziećmi, chowających się po lasach to śmiertelnie niebezpieczne. Równocześnie pojawiają się doniesienia o przemytnikach zabierających samochodami migrantów spod gra…

Dotychczasowy premier Czech żegna się z władzą. Jego partia ANO przegrała wybory. Czy to duże zaskoczenie na scenie politycznej naszych sąsiadów? Dlaczego tak się stało i czy jest to po prostu brak politycznego szczęścia? Jak na sytuację powyborczą wpływa zły stan zdrowia prezydenta tego kraju i co może się zmienić w polityce Czech w nadchodzących …

Jeszcze 1 października Micheil Saakaszwili, który rządził Gruzją w latach 2004-2013 publikował entuzjastyczne filmy z Batumi, gdzie witał się ze swoją ojczyzną i zachęcał do oddania głosu w wyborach lokalnych na ugrupowanie, którego do niedawna był przewodniczącym, Zjednoczony Ruch Narodowy. Tego samego wieczoru pojawiła się informacja o jego zatrz…

Izraelczycy są zwyczajnie zmęczeni kolejnymi falami koronawirusa i związanym z tym rygorem. Państwo żydowskie jako pierwsze na świecie wprowadziło drakońskie obostrzenia już w 2020 r., a następnie było pierwszym, które rozpoczęło masowe szczepienia. Teraz rząd w Jerozolimie znowu jest w czołówce i jako pierwszy przestał uznawać dwie dawki jako pełn…

Sytuacja w 20-milionowym Mali nie poprawia się pomimo tego, że od 2013 r. w kraju stacjonują oddziały francuskie. Odpowiedzią na chroniczną niestabilność mają być członkowie tzw. Grupy Wagnera, czyli prywatnej firmy wojskowej ściśle powiązanej z Ministerstwem Obrony w Moskwie. - To próba innego, odmiennego podejścia władz Mali do tej kwestii, do za…

Dlaczego Czesi nie przywiązują wagi do informacji na temat „dziwnych” milionów euro wydanych przez premiera? Lider partii ANO jest jednocześnie jednym z najbogatszych obywateli Czech. Czy twarda polityka wobec Rosjan podoba się jego wyborcom? Andrej Babiš i Viktor Orbán – o co chodzi w tym najnowszym europejskim politycznym romansie i jak on może w…

Na placu między wysokimi drzewami w kijowskim parku stoi, wysoka na półtora metra, menora wykonana z czarnego żelaza. U jej podnóża, na dwóch kamiennych tablicach zapisano jedno zdanie, po hebrajsku i ukraińsku „Głos krwi brata twego woła do mnie z ziemi". Wokół z głośników rozbrzmiewają hebrajskie lamenty. Niedaleko, na skarpie, stoi niewielka dre…

- Człowiek nosi swoje niebo ze sobą, mówi bohater książki białoruskiego pisarza, Władimira Kratkiewicza. Każdy Białorusin nosi swoją Białoruś ze sobą na tyle, na ile może – podkreśla Andriej Chadanowicz, pisarz, tłumacz, który między innymi, przetłumaczył na język białoruski piosenkę Mury w Polsce znaną z wykonań Jacka Kaczmarskiego. – Niezależnie …

Finlandia nie jest członkiem NATO, ale w nowej strategii obronnej powtórzono, że Helsinki zastrzegają sobie prawo do przystąpienia do Sojuszu. Na razie jednak nie takie działania nie zostaną podjęte. Większość Finów jest co do tego zgodna. Obecnie Helsinki stawiają na współpracę wojskową głównie ze Szwecją, Norwegią i Stanami Zjednoczonymi. Wynika …

Co zmieni odejście Angeli Merkel w polityce wschodniej Niemiec? Czy kończy się okres wyrozumiałości Berlina dla Warszawy czy Budapesztu? Czy politycy SPD są naturalnymi sojusznikami Rosji? Jak w czasie 16 lat rządów Angeli Merkel zmieniło się patrzenie Niemców na Rosję? Na pytania Michała Żakowskiego odpowiada Agnieszka Łada-Konefał, Wicedyrektorka…

Jesienią, wraz ochłodzeniem, przyszła kolejna fala pandemii. Wiele czynników powoduje, że epidemia w różny sposób przebiega niejednakowo. Prof. Krzysztof Simon, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu zaznacza, że wynika to, między innymi, ze sposobów podróżowania czy stosowania lockdownów, które były k…