Kolegium Europy Wschodniej Podcasty

Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.Autor: Myroslawa Keryk, Jarosław Kociszewski

Ofiarami rasistowskiej polityki III Rzeszy padali członkowie rozmaitych grup i mniejszości etnicznych, wyznaniowych czy seksualnych. W Birkenau zarejestrowano 21 tysięcy członków społeczności Romów i pokrewnych im Sinti. Choroby, głód, a później planowana zagłada spowodowały, że zaledwie co siódmego z nich wyprowadzono żywego podczas likwidacji obo…

Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.Autor: Jaroslaw Kociszewski, Dorota Niedziółka

Z pierwszym transportem kobiet do Auschwitz w marcu 1942 roku trafiło 999 niemieckich więźniarek z Ravensbrück, które miały zorganizować obóz kobiecy. Tego samego dnia przywieziono identyczną liczbę młodych Żydówek ze Słowacji. Początkowo władze obozowe wydawały się nie wiedzieć, co zrobić z tak dużą liczbą kobiet. Trudno było im wszystkim znaleźć …

Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.Autor: Konrad Zasztoft, Jarosław Kociszewski

Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.Autor: Mirosław Różański, Jaroslaw Kociszewski

Mała książeczka z dedykacją „Synu pamiętaj, że w życiu najważniejsza jest odwaga”, przechowywana w Muzeum, pozwala opowiedzieć historię Bernarda Świerczyny, polskiego więźnia Auschwitz i członka obozowego ruchu oporu. Więźniowie zatrudnieni w biurach znaleźli książki z bajkami, które najprawdopodobniej należały do zamordowanych dzieci żydowskich. I…

Przez duże okna na wieży znajdującej się nad bramą wjazdową widać niemal cały obóz Birkenau. Obecnie to rzędy baraków i ceglane kominy pozostałe po drewnianych konstrukcjach rozebranych już po wojnie. Zarówno stąd, jak i z niskich wież strażnicy SS mogli dokładnie widzieć niemal wszystko, co się działo na rampie. Z kolei wieże w pobliżu krematoriów…

Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.Autor: Michał Żakowski, Justyna Gotkowska

– Birkenau był wielkim obozem i właściwie od początku jego planowania miano zamiar zbudowania tutaj osobnej bocznicy kolejowej, którą ze starej rampy żydowskiej miano kierować wagony wprost do wnętrza obozu – mówi Piotr Setkiewicz. – Natomiast do jesieni 1943 roku żadnych prac w tej mierze nie podejmowano ze względu na trudności materiałowe. Ostate…

Jesteśmy na terenie tzw. starej rampy żydowskiej, Judenrampe, w miejscu narysowanym przez nieznanego autora, który zapewne rozumiał wagę dokumentu tworzonego z narażeniem życia i dlatego ukrył go w butelce w fundamencie jednego z baraków. Dwa stare wagony towarowe stoją na odrestaurowanych torach między terenem stacji kolejowej Oświęcim a współczes…

Po ataku Rosji na Ukrainę "politycy spuścili wywiady ze smyczy". Polska też uczestniczy w tej wojnie służb, jak przekonuje płk Maciej Matysiak, ekspert Stratpoints i były wiceszef Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Na szczęście Rosjanie nie są tak sprawni, za jakich chcieliby uchodzić. Niemniej zagrożenie nie zniknie jeśli wojna w Ukrainie zakończy si…

Beniamin Netanjahu wrócił na szczyt polityki Izraelskiej. Jego partia, Likud, jest największym ugrupowaniem w parlamencie i ma szansę na utworzenie koalicji prawicowo-religijnej.To były piąte wybory w ciągu 4 lat. Dlaczego polityka w Izraelu jest tak rozchwiana? Co oznacza powrót Netanjahu i dojście do władzy nacjonalistów religijnych? Kim jest Ita…

Już około 200 osób zginęło podczas protestów w Iranie, które rozpoczęła tragiczna śmierć młodej dziewczyny. Mahsa Amini została aresztowana przez policję obyczajową i prawdopodobnie zamordowana na posterunku. Od ponad miesiąca Irańczycy wychodzą na ulice w kilkudziesięciu miastach w całym kraju. Marcin Krzyżanowski, były dyplomata w Afganistanie, z…

Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.Autor: Agnieszka Łada Konefał, Michał Żakowski

Według Rosjan wojna w Ukrainie miała trwać dni. Tymczasem toczą się kolejne miesiące walk. Gen. Mirosław Różański mówi o połączeniu klasycznych i nowych elementów działań zbrojnych. Przebieg konfliktu potwierdza także zachodnie myślenie o armii, o której sile nie stanowią jedynie liczby. Napaść Rosji na Ukrainę uwidacznia znaczenie sojuszy dla bezp…

Rosyjskie rakiety spadły na wiele celów cywilnych w Ukrainie. To odwet za atak na Most Krymski. Zdaniem gen. Mirosława Różańskiego, prezesa Fundacji Stratpoints, taka zemsta wykracza poza logikę militarną i obraca się przeciwko agresorowi. Ukraińcy się nie ugną, a Zachód powinien pomóc Ukraińcom zadań jeszcze bardziej bolesne ciosy Rosjanom. Także …

Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.Autor: Michał Żakowski, Igor Gretskiy

Wycieki z gazociągów Nord Stream na dnie Bałtyku są nową odsłoną wojny gospodarczej Rosji z Zachodem. Wykryto je w czterech miejscach. Szwedzi informują o możliwych trzech wybuchach na dnie morza. Gazociągi warte wiele miliardów euro przestały działać. Latem ubiegłego roku Gazprom zmniejszył dostawy gazu na rynki zachodniej Europy i od tego czasu z…

Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.Autor: Jerema Duch, Michał Żakowski

Ukraińskie wojska ruszyły do ofensywy na wschodzie kraju. Coraz więcej informacji z frontu świadczy o sukcesach Kijowa w starciach z Rosjanami. Czy uderzenia na południu i wschodzie doprowadzą do przełamania frontu? Czy wojska rosyjskie zostały zaskoczone rozwojem wypadków? Na te pytania odpowiada Konrad Muzyka, szef instytutu analitycznego Rochan …

Kilkaset tysięcy ludzi obserwowało lot na Tajwan amerykańskiej polityk Nancy Pelosi. Portal FlightRadar był oblegany ciekawskimi, którzy czekali na potwierdzenie jej lądowania w Tajpej. Od 25 lat takiej rangi polityk nie odwiedził Tajwanu, a w odpowiedzi Chiny rozpoczęły największe w historii manewry u wybrzeży wyspy. Flota chińska i samoloty bojow…

Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.Autor: Marta Szpala, Michał Żakowski

Niemcy wspierają pomoc dla Ukrainy pomimo rosnących cen energii. Wskazują na to wyniki badania opinii publicznej. Sondaż opublikowała telewizja ZDF, a przygotował POLIT Barometer. Jak Niemcy reagują na problemy z dostawami gazu ziemnego do swojego kraju z Rosji? Jak wojna na Ukrainie zmienia obraz Moskwy w oczach zwykłych Niemców? Czy taka postawa …

Czy 30 państw członkowskich NATO rzeczywiście skutecznie skorzystało z szansy, by powstrzymać Rosję od dalszych interwencji? Obawy krajów bałtyckich oraz wschodnioeuropejskich podzielają Finlandia i Szwecja, które pobiły rekord świata w organizacji przystępowania do NATO, od wyrażenia woli, do złożenia dokumentów. Parafrazując tytuły filmowe – czy …

Kolejny dzień ostrych protestów i starć demonstrantów z policją w Macedonii Północnej. Na ulice w Skopje wyszli przeciwnicy "francuskiej propozycji" mającej doprowadzić do rozpoczęcia negocjacji członkowskich z Unią Europejską. Sprzeciw ma swoje korzenie w najnowszych żądaniach Bułgarii. Sofia chce by Macedonia uznała bułgarskie pochodzenie swojego…

Rosja jest bezpośrednim i znaczącym zagrożeniem dla członków NATO. Takie słowa padły podczas szczytu Sojuszu Północnoatlantyckiego w Madrycie. Do organizacji przystępują kolejne dwa kraje, Finlandia i Szwecja. Padły też deklaracje dotyczące wsparcia Ukrainy. Na ile spotkanie pokaże nowe oblicze NATO, zdolnego przeciwstawić się agresywnej polityce K…

Kolejne miasto ukraińskie przygotowuje się na oblężenie. Według BBC Rosjanie zbliżają się do Lisiczańska w Donbasie. Jest to miasto oddzielone rzeką od Siewierodoniecka, o który toczą się ciężkie walki. W Lisiczańsku zostało kilka tysięcy ludzi i najprawdopodobniej będzie broniony najdłużej jak się da mówi Konrad Muzyka szef think thanku Rochan Con…

Napaść Rosji na Ukrainę może doprowadzić do głodu w Afryce i Azji. Turcja stara się temu zapobiec. Dziesiątki milionów ton zbóż zalegają w portach Ukrainy. Jednak Kijów nie może eksportować, bo Rosja część z nich okupuje, a szlaki handlowe z Odessy są zaminowane. Jednak na rozmowy w Ankarze zaproszono TYLKO szefa rosyjskiej dyplomacji Siergieja Ław…

Prof. Paweł Kowal z Instytutu Studiów Politycznych PAN wielu przywódców krajów zachodnich paternalistycznie traktuje kraje Europy Środkowej i Wschodniej. - To powoduje łatwość powiedzenia: to zrezygnujcie z kawałka swoich terytoriów - mówi Kowal w rozmowie z Piotrem Pogorzelskim. Dlatego właśnie pojawia się chęć udobruchania prezydenta Putina i zas…

Wojna Rosji z Ukraina wchodzi w 4 miesiąc walk. Ukraina stoi przed historyczną chwilą obrony i budowy swojej państwowości. Równocześnie słychać głosy o „bolesnych kompromisach” i „dogadaniu” się z „silniejszą Rosją”. Takie słowa padły na łamach wpływowej amerykańskiej gazety „New York Times”. O oddaniu Rosji części terytorium Ukrainy mówił także He…

Dorota Obidniak: Chciałabym, żeby wyjaśnił nam Pan te problemy, które pojawiły się na początku polskiej odradzającej się państwowości. Przecież była wtedy mowa o unii polsko-ukraińskiej – Piłsudski zawarł przymierze z Petlurą. Dlaczego nic z tego nie wyszło? Jacek Kluczkowski: Piłsudski był jakby dziedzicem tradycji powstania styczniowego, więc on …

Lato miało być takie piękne. Wielu Rosjan już liczyło koszty egzotycznych wyjazdów w miejscach, które przez dwa lata były niedostępne z powodu pandemii Covid-19. Nic z tych rzeczy. 24 lutego Moskwa napadła na Ukrainę, czego skutkiem było nałożenie bezprecedensowych sankcji w praktyce oznaczających izolację kraju. Rosjanie stykają się z wieloma prob…

Bartosz Rydliński: W ciągu trzech tygodni od rozpoczęcia agresji Rosji na Ukrainę do Polski przybyły 2 miliony uchodźców. Oczywiście wiele z nich wyjedzie dalej do państw Europy Zachodniej, ale po 2014 roku każdy z nas widział coraz więcej ukraińskich pracowników na ulicach polskich miast. Ty sama mieszkasz w Polsce od 14 lat i chciałbym się ciebie…

Amnesty International pokazuje, że traktowanie Palestyńczyków przez Izrael to apartheid. Nie jest to już tylko pojęcie znane z historii RPA. Apartheid został zdefiniowany w prawie międzynarodowym, a Amnesty International dowodzi, że izraelska okupacja terytoriów palestyńskich stanowi zbrodnię przeciwko ludzkości. Nawet w sytuacji, gdy konflikt jest…

Profesor Jakub Godzimirski z Norweskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych podkreśla, że Finlandia po II wojnie światowej zdecydowała się na pewne ograniczenia w swojej polityce zagranicznej, co było spowodowane dość skomplikowanymi stosunkami ze Związkiem Radzieckim. - Ta polityka samoograniczania polegała na tym, że Finlandia w przeciwieństwie do …

Mariupol nad Morzem Azowskim bronił się ponad 80 dni. Ostatnia padła fabryka Azovstal. Poddali się ostatni obrońcy zakładu, który kiedyś wysyłał stal na cały świat. Część żołnierzy jest przetrzymywana na terytoriach Ukrainy zajętych przez Rosjan. Nie wiadomo co dalej się z nimi stanie. Czy czeka ich okrutny los znany z takich miast jak Bucza czy Ir…

Dorota Obidniak: Chciałabym, żebyśmy przeszli już do okresu rozbiorowego. To utożsamia się często z narodzinami ukraińskiego narodu politycznego, ten XIX wiek. Właściwie, co to jest za twór, naród polityczny? Jaką rolę [odgrywa] język ojczysty czy też twórczość różnych poetów – dla nas jest to Mickiewicz, Słowacki, a dla Ukraińców będzie to Szewcze…

Bartosz Rydliński: 24 lutego 2022 roku to data symboliczna, to data bandyckiej, zbrojnej napaści Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, ale jest to też data, której analizę będziemy prowadzić w tej części naszej rozmowy. Jakim społeczeństwem byli Ukraińcy do tego czasu? Na ile wydarzenia ważne, takie jak pomarańczowa rewolucja czy Euromajdan, wpłynęły na…

Ukraińskie wojska prowadzą kontrofensywę na północ od Charkowa. Pierwszą na taką skalę w tej wojnie. Do tej pory miasto było ostrzeliwane, a na przedmieściach toczyły się walki. Teraz Ukraińcy wyparli oddziały rosyjskie i posuwają się w kierunku granicy z Federacją Rosyjską – mają do niej, według niektórych źródeł 10 kilometrów. Niektórzy twierdzą,…

Dorota Obidniak: W innej rozmowie padło [tutaj] takie stwierdzenie, że II wojna światowa dla Ukraińców zaczyna się tak naprawdę w różnych momentach. Daty rozpoczęcia wojny są inne w zależności od tego, w jakiej części dzisiejszej Ukrainy się mieszka. To może być 1939 rok, może być 1941. Ale wojna przychodzi na Ukrainę i my, Polacy, mamy z tym okres…

Bartosz Rydliński: W 1991 roku sen o ukraińskiej niepodległości staje się prawdą. Z jaką Ukrainą mieliśmy wtedy do czynienia? Na pewno z Ukrainą zróżnicowaną, Ukrainą co najmniej dwujęzyczną, posiadającą różne perspektywy. Jaką Ukraina wtedy była i czy do dzisiaj jest państwem zwyczajnie podzielonym? Olena Babakowa: Ukraina wtedy zdecydowanie była …

Wprowadzenie zakazu lotów przez Unię Europejską dla białoruskich i rosyjskich przewoźników spowodowało, że droga do oddalonego o pół tysiąca kilometrów od Kaliningradu Mińska wydłużyła się z 500 do 1 600 kilometrów. Zamiast 45 minut, zajmuje 2 godziny 10 minut. Do Moskwy trasa wydłużyła się o godzinę. Gdy w kwietniu 2022 r. wprowadzano kolejne sank…

Dorota Obidniak: Mam wrażenie, że wkraczamy w takie niebezpieczne rejony, takich mocno uwewnętrznionych mitologii naszych poszczególnych krajów. To znaczy, kiedy się jedzie na Litwę i odkrywa się, że ci polscy bohaterowie, oni mówią, że przecież oni są Litwinami. Kołłątaj? Jaki to Polak? Jacek Kluczkowski: W istocie, to, o czym mówiliśmy do tej por…

Bartosz Rydliński: O ile powstanie Chmielnickiego, ważne dla historii Ukrainy, historii Polski i historii Europy Środkowo-Wschodniej, jest już nam znane, chciałbym się zapytać o wydarzenia, które są mniej znane, szczególnie w Polsce. Co było najważniejsze od czasu I wojny światowej do uzyskania niepodległości przez Ukrainę, jakie wydarzenia, Pani z…

Dorota Obidniak: Witam Pana, Panie Ambasadorze. Wymyśliliśmy ten cykl podcastów jako pomocnik dla nauczycielek i nauczycieli. Założyliśmy bowiem, że znajomość historii innego kraju przydaje się w kontaktach z jego obywatelami. Ułatwia ich zrozumienie i zbliża nas do nich. Pan jest z wykształcenia historykiem. Zakładam, że zaliczył Pan na studiach k…

Gazprom na froncie wojny z Europą Środkową i Wschodnią. Odcina dostawy gazu do Bułgarii i Polski. Tłumaczy to odmową tych krajów do zapłaty za surowiec w rublach. Polska i Bułgaria znalazły się więc zgodnie z wypowiedzią Władimira Putina sprzed kilku tygodni w gronie państw „nieprzyjaznych” Kremlowi. Czy Europa będzie umiała się obronić przed „szan…

Bartosz Rydliński: Dzisiaj naszym gościem jest Olena Babakova, dzień dobry Pani. Olena Babakova: Dzień dobry. Już minęło trochę czasu, odkąd chodziłam na szkolne zajęcia z historii. Bartosz Rydliński: Pani doktor. Chciałbym się zapytać o kluczowe momenty w historii Ukrainy do II wojny światowej. Z różnych względów polska opinia publiczna, również z…

- Brytyjczycy zdają sobie z tego sprawę, co zresztą mówił minister obrony Ben Wallace kilka tygodni temu, że Wielak Brytania musi zaangażować się w ten konflikt, bo jej granice zaczynają się nie na białych klifach w Dover, a na wschodniej flance NATO - mówi Artur Kieruzal. Dziennikarz dodaje w podcaście Po prostu Wschód , że władze w Londynie zdały…

Zbrodniarze wojenni mogą być sądzeni w każdym kraju świata, także w ukrainie. Dowodami winy Rosjan przedstawionymi sędziom mogą być materiały zbierane przez zawodowych śledczych, ale też dziennikarzy i zeznania świadków. Dowodów zbrodni w Buczy, Irpieniu i innych miejscowościach wyzwolonych przez Ukraińców jest coraz więcej. O możliwości pociągnięc…