Odsluch Spoleczny Podcasty

Pandemia pokazała, że niektóre zawody, takie jak kasjerka czy operator śmieciarki, są niezbędne, a z kolei bez istnienia innych społeczność może się obyć. W tym odcinku Odsłuchu społecznego rozmawiamy o poczuciu sensu wykonywanej pracy wśród różnych grup zawodowych i o tym, jak pandemia wpłynęła na styl pracy oraz oczekiwania wobec niej. O tym wszy…

Ponad rok temu, 22 października 2020 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności przepisu dopuszczającego aborcję w przypadku dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu. W odpowiedzi Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny zorganizowała akcję Skarga Kobiet, zachęcającą osoby dotknięte zmianą prawa do …

Kiedy znajoma osoba zawiadamia nas o utracie kogoś bliskiego, często nie wiemy jak zareagować. Nic dziwnego, w końcu przez większość naszego życia staramy się unikać rozmów o śmierci, jako tematu kłopotliwego i wprawiającego w konsternację. Pomimo że każdy z nas obejrzał zapewne kilka tysięcy morderstw na ekranie telewizora czy komputera, zjawisko …

Czy mniejsze miasta mają mniejsze problemy? Aby odpowiedzieć na to pytanie, dziennikarz i reporter Marek Szymaniak wyruszył w podróż do kilkudziesięciu polskich miast, które według raportu Społecznej Akademii Nauk znajdują się na granicy społeczno-ekonomicznej zapaści. Efektem tej pracy jest książka „Zapaść. Reportaże z mniejszych miast” (2021). W …

Osoby, które pracują seksualnie, robią to, by utrzymać siebie i swoje rodziny. By zapewnić sobie podstawowe potrzeby i przetrwać w systemie pracy najemnej. Ich praca z klientami, w klubach czy w internecie wymaga wysiłku i konkretnych umiejętności. A jednak prawo w Polsce i w wielu innych krajach stygmatyzuje pracę seksualną na różne sposoby. Aleks…

Sądownictwo w Polsce działa dzięki mrówczej, niewidzialnej i niedocenianej pracy asystentek, sekretarzy i protokolantek. Ich pensje zostały zamrożone ponad dekadę temu, a osoby pracujące w tym sektorze nie mają prawa do strajku i obowiązują je absurdalne zasady rozliczania nadgodzin.Dlatego we wrześniu przez Warszawę przeszedł marsz pracowników i p…

Od starożytnego Rzymu po współczesny Turkmenistan, od Białorusi po Ugandę — większość osób przez znaczną część historii żyła pod rządami dyktatorów. Co zagraża współcześnie wolnościowym rządom i co mogą robić obywatele i obywatelki, aby walczyć o demokrację?O dawnych i współczesnych dyktaturach rozmawiamy z Miłoszem Szymańskim — absolwentem Akademi…

Jakie są codzienne doświadczenia Polek i Polaków pochodzenia afrykańskiego? Czym są społeczne przywileje? Jak rasizm jest zakorzeniony w naszym języku i kulturze? W odcinku rozmawiamy o książce „Rasizm po polsku” z Bumim Philipsem, jej współautorem i współzałożycielem Stowarzyszenia Polaków Pochodzenia Afrykańskiego.Odcinek nagrany 17 września 2021…

W Polsce uzwiązkowienie pracownicze sięga kilkunastu procent. W krajach północnej i zachodniej Europy wskaźnik ten wynosi kilkadziesiąt, a w Islandii jest to aż 90 procent. Dlaczego tak mało polskich pracowników i pracownic zapisuje się do związków zawodowych? Wynika to z nieskutecznej komunikacji, braku edukacji czy stereotypów?Jak współcześnie dz…

W marcu 2019 roku przyjęta została pierwsza tzw. deklaracja anty-LGBT. Dzięki twórcom „Atlasu Nienawiści” wiemy, że podobny dokument ogłosiło niemal 100 samorządów. Tym samym deklaracja została uchwalona na 1/3 obszaru Polski. O konsekwencjach tych dyskryminacyjnych działań dla milionów Polek i Polaków oraz krajowych i europejskich skutkach rozmawi…

Podwójna księgowość, generowanie sztucznego przychodu, narastające długi wobec urzędów skarbowych i niejasne zasady oceny. Z tym mierzą się franczyzobiorcy i franczyzobiorczynie wielkich sieci handlowych w Polsce. Jak walczyć o sprawiedliwość, gdy szanse i możliwości stron sporu są tak nierówne? O tym, jak wielkie sieci handlowe wyzyskują franczyzo…

Przez długo wpajano nam, że mamy nienawidzić starych PRL-owskich osiedli, bo są szare, brzydkie i niedbale zbudowane. Jednak od kilku lat trend gwałtownie się zmienia. Zaczynamy dostrzegać zalety „blokowisk”, które były planowane raczej z myślą o mieszkankach i mieszkańcach, a nie o deweloperskich portfelach. O wadach i zaletach osiedli wybudowanyc…

Wychowywanie dzieci może dawać wiele radości i być źródłem ogromnej energii. Może także prowadzić do wypalenia rodzicielskiego. Co przyczynia się do pojawienia tego syndromu i jak go rozpoznać? O zapobieganiu i pomocy w leczeniu wypalenia rodzicielskiego rozmawiamy z terapeutką oraz badaczką tego zjawiska Joanną Sikorą.Odcinek nagrany 5 lipca 2021 …

Polskie miasta stają wobec wyzwania odradzania się zaniedbanych dzielnic. Jakie są szanse i zagrożenia tego procesu? Co powinny robić władze samorządowe dla starych i nowych mieszkańców i mieszkanek tych obszarów? O procesach rewitalizacji rozmawiamy z Wandą Grudzień i Robertem Migasem-Mazurem, osobami działającymi w Stowarzyszeniu Porozumienie Dla…

Trwająca pandemia wywołała co najmniej trzy kryzysy. Oczywisty wydaje się kryzys zdrowotny i kryzys gospodarczy, jednak nie mniej ważny jest kryzys dezinformacji. Osoby zmęczone pandemiczną rzeczywistością i boleśnie odczuwające jej skutki sięgają po pseudonaukowe treści dotyczące wirusologii czy szczepień. W rozmowie Jakub Zawiła-Niedźwiecki — dok…

10 lipca 1941 roku w Jedwabnem grupa Polaków zamordowała kilkaset osób ze społeczności żydowskiej. W 80. rocznicę zbrodni rozmawiamy z psychologiem społecznym, wykładowcą i publicystą Michałem Bilewiczem o tamtych wydarzeniach, odkrywaniu historii innych ludobójstw oraz kolejnych dyskusjach toczących się w polskiej przestrzeni publicznej. Pytamy na…

Większość z nas stara się nie myśleć o tym, że rodzice, dziadkowie czy inne starsze osoby z rodziny mogą w pewnym momencie życia wymagać opieki przez całą dobę. Niemal nikt nie jest na to przygotowany. Jednak wiedząc, że z roku na rok w społeczeństwie wzrasta liczba osób powyżej 65 roku życia, powinniśmy zadbać o edukację i działania w tym kierunku…

Żeby wygrać najbliższe wybory, nie wystarczy samo 500+. Polki i Polacy oczekują dziś, że państwo zapewni wysoką jakość usług publicznych. Jednak czy da się to osiągąć przy niskim poziomie zaufania do państwa i siebie nawzajem? O wnioskach i pytaniach płynących z raportu „Koniec hegemonii 500+” rozmawiamy z jego współautorem Przemysławem Sadurą — do…

Kilka lat temu w prasie pojawiło się stwierdzenie, że Polska ma mniejsze zasoby wodne niż Egipt. Jak się okazuje, nie jest to do końca zgodne z prawdą. Jednak gospodarka wodna naszego kraju ma inne problemy, którym wciąż można zaradzić. Z hydrologiem i przyrodnikiem Piotrem Bednarkiem rozmawiamy, dlaczego powinniśmy przestać regulować rzeki oraz dl…

Dlaczego w naszych miastach jest coraz mniej zieleni? Czy miasto przyszłości musi być betonową klatką? Przewodniczący Stowarzyszenia Miasto Jest Nasze i animator kultury Jan Mencwel opowiada o tym, jak wygląda idealne miasto. Rozmawiamy, jak w miastach żyje się różnym grupom oraz jak możemy zaangażować się w działania mające na celu poprawę sytuacj…

Media straszą rosnącym długiem publicznym i galopującą inflacją. Czy rzeczywiście musimy bać się tych zjawisk? Dlaczego przyjęty w 1997 roku dogmat ustalający próg długu publicznego na poziomie 60% wartości PKB nie ma sensu? Ekonomista i wykładowca Wojciech Paczos opowiada, dlaczego w czasie kryzysu państwo powinno się mądrze zadłużyć, żeby ratować…

Często słyszymy o osobach zachwalających zakup na kredyt mieszkań pod wynajem jako doskonały sposób na zarabianie. Mówiąc precyzyjnie — na osławiony dochód pasywny. Dla osób wrażliwych społecznie czy deklarujących się jako lewicowe takie działania są nieetyczne. Jak więc inwestować w sposób odpowiedzialny? Z Emilią Makówką, edukatorką finansową i a…

Uczymy się głównie o tych wydarzeniach i powstaniach, które wpisują się w dominującą narrację historyczną i polityczną. Jednym z takich pomijanych zrywów była rewolucja 1905 roku. Wiktor Marzec — filozof, socjolog i autor książki „Rebelia i reakcja: rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne” — opowiada czym wydarzenia z początku XX …

Co sprawia, że wstajemy sprzed komputera i organizujemy demonstrację we własnym mieście? Lepiej działać w pojedynkę czy włączyć się w działania jakiejś organizacji? Jak uniknąć wypalenia aktywistycznego i co zrobić, gdy do niego dojdzie? O psychologii aktywizmu rozmawiamy z Joanną Grzymałą-Moszczyńską — psycholożką społeczną, aktywistką i współauto…

Działalność w świecie mediów społecznościowych to niełatwa sztuka. Możemy natknąć się na sprytnie zakamuflowane nieprawdziwe informacje albo wdać w bezsensowną dyskusję z opłaconym cyborgiem. Z Anną Mierzyńską, analityczką i ekspertką marketingu politycznego, rozmawiamy o strategiach manipulowania społeczeństwem za pomocą mediów społecznościowych o…

Dlaczego na lekcjach historii uczymy się głównie o polityce i przywódcach wojskowych, a w podręcznikach niemal nie ma wizerunków kobiet? Czy kobiety nie podejmowały żadnych wysiłków na rzecz kraju, świata i rozwoju? Dlaczego nie wynagradza się ciężkiej pracy opiekuńczej, która najczęściej przypada kobietom? W specjalnym odcinku przygotowanym z okaz…

Od 2001 roku obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją — chorobą, która w Europie dotyka aż 27% populacji. Nierzadko konsultanci i konsultantki telefonów zaufania są osobami, z którymi poruszamy ten temat pod raz pierwszy. I właśnie o pracy w liniach pomocowych rozmawiamy z Natalią Bonisławską, psycholożką i konsultantką telefonów zaufani…

Jakie zmiany klimatu wpływają na nasze emocje? Jak polskie społeczeństwo postrzega problem katastrofy klimatycznej? Dlaczego tak trudno jest podjąć skuteczne działania, by jej zapobiec? W tym odcinku rozmawiamy z doktorą Magdaleną Budziszewską — psycholożką z Uniwersytetu Warszawskiego i współautorką podręcznika „Klimatyczne ABC”.Odcinek nagrany 9 …

Kogo podłączyć do respiratora — zasłużonego naukowca w bardzo podeszłym wieku czy młodzieńca z czystą kartą? Kogo zaszczepić najpierw — osoby starsze i najbardziej zagrożone ciężkim zachorowaniem, czy osoby młode, które codziennie stykają się z mnóstwem ludzi? W tym odcinku rozmawiamy o etyce z Jakubem Zawiłą-Niedźwieckim, doktorant w Instytucie Fi…

Ilu osób w Polsce nie stać na środki higieny menstruacyjnej? Dlaczego miesiączka wciąż jest tematem tabu i jaki wpływ ma na to patriarchalna kultura? O ubóstwie menstruacyjnym rozmawiamy z Adą Klimaszewską i Ewą Szymerą z Różowej Skrzyneczki, organizacji walczącej z ubóstwem menstruacyjnym i edukującej na ten temat.Odcinek nagrany 23 stycznia 2021 …

❗️Drugi odcinek z cyklu o energetyce.Wokół energii atomowej narosło mnóstwo mitów, które mają niewiele wspólnego z faktami naukowymi. Czy musimy się obawiać odpadów promieniotwórczych? Jak wysokie jest ryzyko katastrofy podobnej do tej w Czarnobylu? Czy w Polsce stanie elektrownia jądrowa? Adam Rajewski, pracownik Politechniki Warszawskiej, opowiad…

❗️Pierwszy odcinek z cyklu o energetyce.Transformacja energetyczna to konieczność, przed którą stoimy jako społeczeństwo. Decyzja o jej przeprowadzeniu powinna zostać podjęta na podstawie badań naukowych, konsultacji społecznych oraz negocjacji z pracownikami i pracownicami. Istnieje jednak obawa, że decydujący głos będą mieć lobbujące grupy, które…

Przemysław Wielgosz w książce „Witajcie w cięższych czasach” stawia tezę, że czas po przemianach ustrojowych w Polsce to nie było — wbrew popularnej opinii — wspaniałe trzydziestolecie, czas prosperity i sukcesu. W naszej rozmowie opowiada o micie klasy średniej, terapii szokowej, jakiej poddano Polki i Polaków oraz o tym, czy demokracja równa się …

W Polsce z każdym rokiem ubywa rodzin zastępczych, a przybywa domów dziecka, choć specjaliści uważają je za szkodliwą formę opieki. Polska realizuje strategię dokładnie odwrotną do obecnych zaleceń Unii Europejskiej. Gościnią odcinka jest Anna Krawczak, członkini Interdyscyplinarnego Zespołu Badań nad Dzieciństwem (IEiAK UW), wieloletnia przewodnic…

Reprywatyzacja to koszmar lokatorek, niewygodny temat dla polityków i zyskowny biznes dla handlarzy roszczeniami. Beata Siemieniako — autorka książki „Reprywatyzując Polskę: historia wielkiego przekrętu” — opowiada o tym niezwykle ważnym problemie z perspektywy adwokatki i aktywistki.Odcinek nagrany 7 lipca 2020 poprowadził Konrad Wiślicz-Węgorowsk…

Zawód komornika postrzegamy raczej negatywnie. Wizerunek ten kształtuje i wzmacnia kultura, jak na przykład film „Komornik” w reżyserii Feliksa Falka. Nie pomagają też medialne skandale. O tym jak wygląda ta praca i ile jest w niej miejsca na pierwiastek ludzki, opowiada Adam Andruszkiewicz — warszawski komornik sądowy.Odcinek nagrany 23 lipca 2020…

Historia Polski — którą znamy przede wszystkim z lekcji i podręczników — była pisana głównie z perspektywy inteligencji. Jednak punkt widzenia tej grupy to tylko część prawdy na temat polskiej przeszłości. Adam Leszczyński, historyk, socjolog i autor „Ludowej historii Polski”, wyjaśnia, skąd wziął się obraz I i II Rzeczpospolitej, czego w nim braku…

Jesteśmy przyzwyczajone do narracji, w której decyzja o przerwaniu ciąży jest czymś niemoralnym, co najwyżej wyborem „mniejszego zła”. Etyka troski oferuje nam perspektywę, w której to nie aborcja, a zakaz aborcji jest niemoralny. O argumentach za etycznością aborcji opowiada Małgorzata Anna Maciejewska — filozofka, feministka, autorka bloga „W jąd…

W rozmowach o odzyskaniu niepodległości skupiamy się na perspektywie polityków i wojskowych. W odcinku przygotowanym specjalnie na 11 listopada staramy się przedstawić punkt widzenia chłopów. Jaka była ich sytuacja przed zaborami i czym była dla nich pańszczyzna? Jak rozumieli polskość i z czym kojarzyła się im niepodległa Polska? Odpowiedzi szukal…

Bezpieczne schronienie i miejsce do życia to nasza podstawowa potrzeba. Jednak polska polityka mieszkaniowa została poddana nieregulowanym mechanizmom rynkowym, na czym tracą osoby wynajmujące i te, które zaciągnęły kredyty na mieszkania. Joanna Kusiak — socjolożka miast i autorka książki „Chaos Warszawa. Porządki przestrzenne polskiego kapitalizmu…

Dlaczego klapsy nie uczą dzieci niczego dobrego, a „grzeczne” dziecko wcale nie musi być powodem do dumy? Czy należy odrabiać z dziećmi zadania domowe i czy te zadania są naprawdę potrzebne w edukacji dziecka? W nowym odcinku Kamil Nowak — rodzic, pedagog oraz autor bloga i książki „Idealny rodzic nie istnieje” — opowiada o odpowiedzialnym rodzicie…

Kto w Polsce potrzebuje dostępu do aborcji, a dla kogo rzeczywiście jest ona dostępna? Dlaczego legalne przerywanie ciąży w Polsce praktycznie nie istnieje? Kto czerpie korzyści z utrzymywania status quo? W przededniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Natalią Broniarczyk, członkinią Aborcyjnego D…

Temat procesów kształtujących polski system edukacji jest często pomijany w mediach i kampaniach wyborczych. Z tego powodu zapominamy, że polskie szkoły nie służą zasypywaniu nierówności społecznych, ale je pogłębiają. O systemie edukacyjnym, rankingach szkół i peer learning opowiedział Misza Tomaszewski — nauczyciel i członek zespołu redakcyjnego …

"Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, nazywana również konwencją stambulską, została ratyfikowana przez Polskę w 2015 roku. Na jaką pomoc mogą liczyć w Polsce osoby doświadczające przemocy w rodzinie? Jak traktowani są sprawcy przemocy? Dlaczego konserwatywne środowiska tak ją atakują? O tym, jak w Polsce …

Osoby zatrzymane przez policję najczęściej nie znają swoich praw, a funkcjonariusze niekoniecznie chcą o nich informować. Radczyni prawna Agata Bzdyń mówi, jaka może być podstawa zatrzymania, kiedy należy poinformować najbliższą rodzinę i jak skontaktować się z prawniczką.Odcinek nagrany 24 września 2020 poprowadziła Joanna Kotkowska-Pyzel, przygot…

Planowanie i organizowanie życia w mieście wymaga uwzględnienia wielu sprzecznych interesów. Kierowcy, rowerzystki i piesi — często należąc jednocześnie nie tylko do jednej z tych grup — potrzebują zróżnicowanych rozwiązań, które często ze sobą kolidują. O tym co wpływa na planowanie miast opowiedział urbanista i politolog Łukasz Drozda. Odcinek na…

Od wyborów prezydenckich, które odbyły się 9 sierpnia, trwają protesty w Białorusi. Zgodnie z wynikami, które podała Centralna Komisja Wyborcza, Łukaszenka otrzymał 80 procent poparcia, jego rywalka, kandydatka opozycji Swiatłana Cichanouska - 10 procent. Oficjalnych wyników wyborów nie uznała zarówno białoruska opozycja, jak i szereg państw europe…

Przepisy dotyczące uzgodnienia płci są w Polsce niespójne. Proces tranzycji jest przez to czasochłonny i kosztowny. Maja Heban opowiada, jak wygląda codzienność osoby transpłciowej w trakcie tranzycji oraz ile kosztuje i trwa ta procedura. Odcinek nagrany 25 sierpnia 2020 poprowadziła Anna Roszman, przygotowała Natalia Świerczewska, a zrealizowała …

W 2015 roku Prezydent RP Andrzej Duda zawetował projekt ustawy o uzgodnieniu płci. Osoby, których tożsamość płciowa nie zgadza się z płcią metrykalną, mimo wszystko mają możliwość sądowego uzgodnienia płci. Na jakich zasadach się to odbywa? Dlaczego takie sprawy często toczą się latami? Kto w polskich sądach zabiera głos w kwestiach dotyczących płc…

Branża technologiczna jest zdominowana przez mężczyzn. Dlaczego tak jest i czy zawsze tak było? Jak wiele kobiet zapisało się w historii polskiej informatyki? O polskich komputerach i polskich programistkach opowiada Karolina Wasielewska.Odcinek nagrany 14 sierpnia 2020 poprowadziła Anna Roszman, przygotowała Natalia Świerczewska, a zrealizowała Ka…