Nie minęły jeszcze 3 lata od chwili, gdy hasło “sztuczna inteligencja” (SI, AI) zaczęliśmy odmieniać przez wszystkie przypadki. Dzisiaj te rozwinięte automaty są masowo wykorzystywane zarówno do celów prywatnych, jak i w biznesie. Wydają się szybkie i skuteczne, co rodzi obawy o ich wpływ na rynek pracy. Czy pracownicy z rodzaju homo sapiens przest…

Niewiele jest państw, które miały tak duży wpływ na historię Afryki jak Ghana. Złote Wybrzeże, jak nazwali te ziemie Europejczycy, znajdowało się w epicentrum handlu niewolnikami. Tych wywożono setkami tysięcy, a znaczący udział w tym procederze mieli autochtoni. W XIX wieku mieszkańcy Złotego Wybrzeża stawiali skuteczny opór przeciwko Brytyjczykom…

Samoloty wzbijają się w powietrze od ponad 120 lat. Dzisiaj trwające wiele godzin rejsy międzykontynentalne to norma, a lotnictwo uchodzi na najbezpieczniejszą formę transportu. Jednak w ostatnich latach można ulec wrażeniu, że tragicznych w skutkach wypadków lotniczych jest coraz więcej. I nie chodzi wyłącznie dwie maszyny Boeing 737 MAX 8, któryc…

Najpopularniejsze serie komiksów mogą z powiedzeniem rywalizować z najbardziej poczytnymi powieściami w historii literatury. Ich bohaterami nie są wyłącznie wszystkomogący superbohaterowie, jak nauczyły nas produkcje made in USA. W wielu krajach komiksy, czy powieści graficzne, cenione są za przekazywane treści na równi z klasycznymi książkami. Jed…

Zapraszam do wysłuchania opowieści w formie słuchowiska. Bohaterami odcinka #248 są dukaty, złoto, srebro, banki oraz ludzie, którzy wykorzystywali swoją inteligencję nie zawsze do celów zgodnych z prawem. (00:00:00) Powitanie (00:00:46) Słuchowisko (00:44:26) Podziękowania ✅ Wspieraj Brzmienie Świata na Patronite:⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠ ⁠⁠⁠https://patronite.pl/br…

Niewiele ponad 100 lat temu Łotwa po raz pierwszy pojawiła się na mapie Europy. Łotysze zbudowali kraj od podstaw, szukając swojego miejsca w opozycji do niemieckiego i rosyjskiego żywiołu. II wojna światowa wymusiła na nich wybory, z których żaden nie był optymalny, a szansa na odzyskanie utraconej niepodległości pojawiła się dopiero kilka dekad p…

Donald Trump pół żartem pół serio proponuje Kanadzie zostanie 51. stanem USA. Kanadyjczycy nie są tą wizją zainteresowani i w rozpoczętej właśnie wojnie handlowej zapowiadają zwycięstwo takie samo, jak niedawno na hokejowym lodowisku. Dlaczego Kanada nie chce dołączyć do Stanów Zjednoczonych? Czym Kanadyjczyk różni się od Amerykanina? I na jakiej p…

Zgodnie z prognozami Thomasa Malthusa planeta nie będzie w stanie wykarmić szybko rosnącej ludzkiej populacji. Dzisiaj, ponad 220 lat później, jest nas 8 miliardów, a problem globalnego głodu nie istnieje, choć tak jak i wcześniej nie wszyscy mają równy dostęp do żywności. Jak nasza sytuacja zmieni się w nadchodzących dziesięcioleciach i co będziem…

Gdy na Wschodnim Wybrzeżu pojawili się europejscy osadnicy, był to zarówno początek nowego państwa, jak i konfliktu z Indianami. Ostatnie ogniska oporu tych ostatnich zgasły pod koniec XIX wieku. Rdzenni mieszkańcy USA zamieszkali w stworzonych dla nich rezerwatach, a w 1922 roku otrzymali możliwość udziału w wyborach. Jako obywatele Stanów Zjednoc…

Zapraszam na kolejne słuchowisko Brzmienia Świata. Tym razem głównymi bohaterami dźwiękowej opowieści są szpiedzy, szare eminencje oraz okręty podwodne. (00:00:00) Powitanie (00:00:47) Opowieść (00:29:01) Podziękowania ✅ Wspieraj Brzmienie Świata na Patronite:⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠ ⁠⁠⁠https://patronite.pl/brzmienie-swiata⁠⁠⁠⁠ FB:⁠⁠⁠ ⁠⁠⁠⁠⁠www.facebook.com/brzmieni…

Można przyjąć, że każdego roku na świecie ukazują się 2-3 miliony nowych tytułów książek. Są wśród nich zarówno kryminały czy romanse, jak i wysokiej próby publicystyka i reportaże. Wśród liderów światowego rynku wydawniczego znajdują się USA, Chiny, Wielka Brytania, Indie oraz Niemcy. W tym ostatnim kraju trwa naukowe przedsięwzięcie, w którym ksi…

Ponad 70 milionów ludzi na świecie to osoby niesłyszące. W komunikacji mogą posługiwać się językiem migowym, który znacząco ułatwia zdobycie edukacji, pracy oraz niemal każdą, codzienną czynność i interakcję. Dopiero od niedawna język migowy traktowany jest przez specjalistów jako pełnoprawny język. Mimo tego wiele państw traktuje go po macoszemu, …

Drzewa, które uznajemy za stare zaczęły rosnąć kilka wieków temu. Niektóre z nich są jeszcze starsze i liczą sobie kilka tysięcy lat, natomiast rekordzistą jest osobnik, którego historia rozpoczęła się około 80 tysięcy lat temu. I wciąż rośnie. Można uznać, że to najstarszy żywy organizm na naszej planecie. Czy jego życiowe doświadczenie może nas c…

Zapraszam na pierwszy odcinek Brzmienia Świata w całości utrzymany w konwencji słuchowiska. Ta opowieść poświęcona jest słynnemu profesorowi, który nie był profesorem i napisał książkę, której nie napisał. (00:00:00) Powitanie (00:00:46) Opowieść (00:22:18) Podziękowania ✅ Wspieraj Brzmienie Świata na Patronite:⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠ ⁠⁠⁠https://patronite.pl/brzmi…

Opieka medyczna należy do usług kluczowych. Szczególnie trudno jest zagwarantować ją na małych wyspach, które z racji geograficznej izolacji nie przyciągają do siebie lekarzy. Ich praca jest tam szczególnie wymagająca. W grę wchodzą nie tylko umiejętności zawodowe, ale również otwartość na inność i odporność na życie w trudnym środowisku. Gość tego…

Na przestrzeni ostatnich 200 lat archeologia dokonała odkryć, które zmieniły sposób, w jaki patrzymy na przeszłość świata. Pod powierzchnią ziemi wciąż znajdowane są artefakty minionych dziejów, ale nie tylko tam. Coraz częściej odpowiedzi na stawiane pytania odkrywamy tam, gdzie jeszcze nie szukaliśmy - pod wodą. (00:00:00) Powitanie (00:00:51) Ro…

Kiedy w roku 1415 Portugalia przejmuje kontrolę nad Ceutą w północnej Afryce, rozpoczyna okres europejskich podbojów kolonialnych. W krótkim czasie Lizbona staje się centrum imperium rozciągniętego na trzech kontynentach. Poddani portugalskiego króla zaznaczają swoją obecność od Brazylii, przez Indie, po Japonię. Dzisiaj po ich potędze nie ma śladu…

Niebo pełne jest samolotów. Tylko w tym roku na europejskim niebie leciały już 10 milionów razy, co oznacza średnią sięgającą niemal 30 tysięcy lotów dziennie. Mimo ogromnej intensywności ruchu w powietrzu, podróżowanie tą drogą jest jedną z najbezpieczniejszych form transportu. Jest to możliwe dzięki postępowi technicznemu, profesjonalizmowi pilot…

W 1947 roku pilot Kenneth Arnold obwieścił światu, że widział dziwne, błyszczące obiekty latające. Od tego czasu skrót UFO zaczął robić międzynarodową karierę. Wraz z nim powstało przekonanie, że gdzieś w kosmosie żyją istoty, które regularnie nas odwiedzają. Część Ziemian w tej wierze poszła nawet dalej i wokół tajemniczych Obcych stworzyła kulty …

Od 1815 roku Szwajcaria uznawana jest za państwo neutralne. 200 lat później jej obywatele mogą pochwalić się krajem, który mimo braku surowców naturalnych i niewielkiej powierzchni należy do najbogatszych państw na świecie, a jego waluta wpływa również na nasze, polskie portfele. Czy kluczem do sukcesu Szwajcarii jest jej neutralność? Jak wpływa on…

Gdy w 1965 roku Singapur znalazł się poza granicami Federacji Malajskiej, powstało państwo, które trzeba było wymyślić od zera. Zaledwie trzydzieści lat później ten niewielki kraj stał się światowym centrum finansowo-technologicznym i jednym z najbogatszych państw świata. Obywatele Singapuru cieszą się bezpieczeństwem i dobrobytem, a ojczyzna dba o…

Za jedną z pierwszych map w historii uważa się dzieło Ptolemeusza z Aleksandrii. Datuje się je na II wiek p.n.e. Choć nie przetrwało do dzisiejszych czasów, można je odtworzyć na podstawie współrzędnych podanych przez autora. Mapa Ptolemeusza miała duży wpływ na średniowiecznych i renesansowych kartografów, w tym na Gerarda Merkatora. Zaproponowana…

Przez blisko 600 lat Habsburgowie kontrolowali państwo, które należało do hegemonów Europy. Austriacka monarchia, później jako monarchia austro-węgierska, w chwili swojej największej chwały sięgała od Tyrolu, przez Bałkany, aż po zachodnią Ukrainę. W 1918 roku kres władzy Habsburgów był też kresem cesarstwa, a Austria stała się jednym z najmniejszy…

W 2022 roku 43 procent małżeństw zawartych w Stanach Zjednoczonych skończyło się rozwodem. Drugie i trzecie małżeństwa rozpadają się jeszcze częściej. Tymczasem w Indiach rozwody stanowią zaledwie kilka procent w skali całego kraju. Dlaczego tak jest? Czy ma to związek z instytucją małżeństw aranżowanych? I czy małżeństwa aranżowane wykluczają zwią…

#218 - O tropach, kryminalistyce i konserwach zapachowych (gościni: dr Jagoda Dzida) Na ile techniki, które poznajemy w książkowych lub filmowych kryminałach mają związek z realną pracą śledczych? Co jest fikcją, a co prawdziwym sposobem na dotarcie do sprawcy? Zapraszam na mniej typowy niż zwykle, wakacyjny odcinek, dzięki któremu dowiecie się, kt…

Według ONZ na świecie żyje 150 milionów osób bezdomnych. Tylko w Europie jest ich co najmniej 900 tysięcy, ale to tylko dane szacunkowe. Wiadomo natomiast, że problem narasta i zaledwie garstka krajów, na przykład Finlandia, notuje zmiany na lepsze. Zjawisko bezdomności jest obecne również w Polsce - z tegorocznych badań wynika, że osób pozbawionyc…

Rozpoczęły się 33. Letnie Igrzyska Olimpijskie w Paryżu. To jedna z największych imprez sportowych w historii, która od organizatorów wymagała wielu lat przygotowań oraz gigantycznych wydatków kosztów. Francja najpewniej na igrzyskach nie zarobi, ale w grę wchodzi zysk innego rodzaju - wizerunek. Sport był i jest wykorzystywany jest jako skuteczne …

W połowie XVI wieku niderlandzcy mennonici szukali nowego miejsca do życia. Ojczyzna nie mogła zapewnić im bezpieczeństwa i religijnej wolności, dlatego część z nich odpowiedziała na zaproszenie Polaków i osiadła na Żuławach. Tu dali się poznać jako doskonali rolnicy, których umiejętności i zasobność portfela budziły zazdrość. Dzisiaj ślad kilkuset…

Tysiąc kilometrów kwadratowych to niewielki obszar, ale dla rdzennych mieszkańców Zaolzia ma duże znaczenie. Przez lata ten teren był kością niezgody między Czechosłowacją a Rzeczpospolitą. Kilka razy przechodził z rąk do rąk aż ostatecznie znalazł się w granicach Republiki Czeskiej. Dzisiaj na miejscu wciąż żyje kilkudziesięciotysięczna polska mni…

W początkowych latach istnienia islamu modlący się wierni kierowali swoje twarze w kierunku Jerozolimy. Dopiero później ich wyznacznikiem stało się rodzinne miasto Mahometa - Mekka. To tam od zarania dziejów pielgrzymują muzułmanie z całego świata. W tym roku za sprawą upałów co najmniej 1300 pielgrzymów zostało w Mekce na zawsze. Kontrolę nad tym …

W Japonii popularne anime (japońskie filmy animowane) mają rozpoznawalność większą od najbardziej znanych hitów kinowych z klasyczną obsadą. W grę wchodzi widownia liczona w dziesiątkach milionów widzów, którzy rekrutują się głównie spośród nastolatków i wchodzących w dorosłość Japończyków. Tak duża skala oddziaływania anime rodzi pytania o rolę ic…

Dla osoby z zewnątrz nawigacja wśród chorwackich symboli narodowych może być wyzwaniem. Czasem to, co wydaje się neutralne i zwyczajne może okazać się deklaracją poglądów na temat kraju i jego przeszłości. A przeszłość ta jest materią złożoną. Budzi też kontrowersje, przy czym nie chodzi wyłącznie o wojnę lat 90., gdy narodziła się niepodległa Chor…

W bezpośrednim sąsiedztwie wsi Boca Chica w Teksasie testowany jest Starship - największa i najpotężniejsza dwustopniowa rakieta w historii. To ona ma ponownie zabrać ludzi na Księżyc, a później - kto wie - na Marsa. Obszar należy do firmy SpaceX, która jest oczkiem w głowie miliardera Elona Muska. Jednak Boca Chica oraz jej okolice ważne są równie…

Gdy Muammar Kaddafi obejmował rządy nad Libią, miał 27 lat. Władzę utrzymał przez lat 42 aż skierowana przeciwko niemu społeczna rebelia zakończyła zarówno jego niebywałą karierę, jak i życie. Był jednym z najbardziej ekscentrycznych i nieprzewidywalnych przywódców świata. Gdy go zabrakło, Libia pogrążyła się w wewnętrznych sporach, które doprowadz…

Ornitologia sięga swoją historią czasów antycznych, ale jej rozkwit to dopiero XIX wiek. Już wtedy po raz pierwszy obrączkowano ptaki, by móc zrozumieć ich życie i zwyczaje. W wieku XXI wciąż używamy tej samej metody, do której dołączyły nowe rozwiązania z użyciem zaawansowanego sprzętu. Mimo tego nasza wiedza o ptakach wciąż jest niekompletna. Wym…

Wybrzeże Somalii przez lata było uważane za jeden z mateczników współczesnych piratów. To tam zdarzało się najwięcej ataków na statki handlowe, co nierzadko kończyło się porwaniem załóg i żądaniem okupu. Dzisiaj somalijscy piraci są cieniem swojej świetności, ale nie tylko oni stanowią zagrożenie na morskich szlakach. Od listopada 2023 roku na Morz…

Niemal 70 procent powierzchni Japonii zajmują góry. Wiele z nich pokrytych jest lasami. Jeśli wziąć pod uwagę fakt, że cała Japonia jest niewiele większa od Polski, a ludzi żyje tam trzy razy więcej niż w naszym kraju, wtedy stanie się jasne, dlaczego Japończycy zmuszeni są osiedlać się na relatywnie małej przestrzeni, tworząc tak gigantyczne aglom…

Błyskawiczny rozwój sztucznej inteligencji (SI) rodzi pytania o przyszłość. W ciągu najbliższych lat SI może wpłynąć nie tylko na rynek pracy, ale także na wiele innych aspektów życia ludzi, w tym na przebieg konfliktów zbrojnych. Istnieją już drony bojowe, które są w stanie samodzielnie, bez udziału człowieka, atakować wyznaczone cele. Można się s…

Jakucki szaman powinien mieć bęben i płaszcz. Powinien też być odpowiednio skomunikowany z przylegającymi do nas światami, by móc ingerować tam, gdzie ingerować trzeba. Ale skąd to wszystko wiemy? Skąd wiedzą o tym sami Jakuci? Czy po wielu dekadach zwalczania przez ZSRR jakuckich wierzeń można je teraz zrekonstruować? A jeśli tak, do jakiego stopn…

W XXI wieku dwa tsunami zapisały się w historii. W 2004 roku po trzęsieniu ziemi na dnie Oceanu Indyjskiego powstały fale, które spustoszyły wybrzeża kilku azjatyckich państw. W 2011 roku tsunami uderzyło w Japonię, niszcząc m.in. elektrownię atomową Fukushima 1. Oba te zdarzenia wydają się wyjątkowe, jednak tsunami zdarzają się częściej niż dotych…

Pekin nie kryje, że jego celem jest włączenie Tajwanu w granice Chińskiej Republiki Ludowej. By ten cel osiągnąć, prezydent Xi Jinping stara się wpłynąć na Tajwańczyków, by ci z kolei wpłynęli na swoje władze. W arsenale Chin, oprócz okrętów, myśliwców i bombowców znalazła się też bogini Mazu, której kult jest na Tajwanie bardzo popularny. (Jak wie…

Mało jest zwierząt tak wyjątkowych jak niesporczaki. Ich zachowanie i umiejętności wciąż zadziwiają biologów. Niesporczaki, które zobaczyć można jedynie po mikroskopem, są niezwykle odporne i wytrzymałe. Odporność ta wykracza poza naszą wiedzę o organizmach żywych i nasuwa kluczowe pytanie: jak one to robią? Poszukiwania odpowiedzi trwają. Gdy ją z…

W XII wieku powstało Królestwo Sycylii. W różnych postaciach istniało do XIX wieku, gdy w 1861 roku wyspa została wchłonięta przez nowe, zjednoczone państwo włoskie, na czele którego stanął Wiktor Emanuel II. Mimo tego Sycylijczycy do dzisiaj podkreślają swoją odrębność i dystans do władz w Rzymie. Na czym ta odrębność polega? Czym Sycylia różni si…

Po raz ostatni człowiek był na Księżycu w 1972 roku. Od tego czasu na miejscu pojawiały się jedynie maszyny, które z większym lub mniejszym sukcesem lądowały na powierzchni. Za dwa lata ludzka stopa znowu ma stanąć na Księżycu. Zanim się to stanie, powstać musi odpowiedni sprzęt, który zapewni astronautom bezpieczeństwo i warunki do pracy w miejscu…

W Izraelu mieszka ok. 20 tysięcy Karaimów. Może więcej, może mniej - trudno ocenić. Podobnie niejasne są wyniki ostatniego spisu powszechnego w Polsce, z których wynika, że Karaimów w kraju jest nieco ponad trzystu. Ta liczba najpewniej jest zawyżona, a skoro tak, to kim są ludzie, którzy do Karaimów nagle zaczęli się zaliczać? I co ich postawa mów…

Gdybyśmy chcieli dotknąć przeszłości Ziemi, powinniśmy dotknąć krokodyla. Co prawda za sprawą tego manewru moglibyśmy stracić palce lub rękę, jednak bylibyśmy blisko zwierzęcia, którego historia sięga nawet 200 milionów lat. Mimo że ze względu na ewolucję krokodyle należą do najstarszych żyjących dziś zwierząt, wciąż niewiele o nich wiemy. Dla bada…

W 1925 roku na terenie amerykańskich stanów Missouri, Illinois oraz Indiana pojawiło się tornado. Przez 3,5 godziny żywioł zmiótł z powierzchni ziemi kilka miast, pozbawiając życia blisko 700 osób. Tornado z roku 1925 uważane jest za jedno z największych i najbardziej destrukcyjnych w historii Stanów Zjednoczonych. Jednak tornada to dla obszaru ame…

Narody mają swoje symbole, historię i mit założycielski. Nie inaczej jest na Węgrzech. Jednak tam wszystkie te elementy ulegają szybkiej transformacji. Rozpoczęła się po roku 2010. Wtedy do władzy doszedł Fidesz, partia obecnego premiera Victora Orbana, który od tego czasu nieprzerwanie dzierży władzę. Okazało się, że w ciągu nieco ponad dekady Orb…

Dobrze zrobione zdjęcie przyrodnicze łatwo wpada nam w oko. Wydaje się szczególnie cenne, gdy widać na nim trudne do uchwycenia zwierzęta, które pobudzają naszą wyobraźnię. W europejskich warunkach to mogą być duże drapieżniki takie jak wilki, niedźwiedzie lub rysie, ale też cała paleta ptaków od orłów po rzadkie dzięcioły. Fotografów z aparatem po…

Kuba była jednym z pierwszych lądów, które skolonizowali Europejczycy. Wyspa zyskała niepodległość dopiero w 1902 roku i od tamtego czasu pozostaje pod wpływem potężnego sąsiada, Stanów Zjednoczonych. Po rewolucji kubańskiej i romansie z ZSRR wyspa została objęta amerykańskimi sankcjami - tak jest do dzisiaj. Na Kubie, już bez Fidela Castro, ludzie…