Twoja ocena - wszystko zmienia [odc. 9]

Od laika do stoika

„Jeśli martwisz się jakąś rzeczą, twoje cierpienie nie wynika z rzeczy samej w sobie, lecz jest skutkiem sposobu, w jaki ją oceniasz. A to możesz w każdej chwili zmienić.” Marek Aureliusz
To nie wydarzenia z zewnętrznego świata są źródłem Twojego zmartwienia, irytacji czy smutku, ale sposób w jaki te zdarzenia oceniasz. Nie wierzysz? Wyobraź sobie, że ktoś włamał się na Twoje konto bankowe i wykradł Ci 50 tysięcy zł. Prawdopodobnie mocno by Cię to zestresowało. A teraz wyobraź sobie, że ten sam los spotykał Jeffa Bezosa, właściciela Amazonu, aktualnie najbogatszego człowieka na Ziemi. Zestresowałby się tym faktem? Raczej nie zrobiłoby na nim większego wrażenia.
Ta sama kwota, to samo wydarzenie – 2 kompletnie różne reakcje. Dlaczego? Bo ocena sytuacji jest również diametralnie inna. Dla większości zjadaczy chleba, 50 tysięcy złotych to duża kwota, może nawet oszczędności całego życia. Dla miliardera to jak zgubienie monety 50 gr. Trochę przykre, ale w zasadzie bez znaczenia.
Współcześnie w psychologii mówimy o stresorze, czyli bodźcu, który może (ale nie musi) wywołać reakcję stresową. Wszystko zależy właśnie od oceny tego bodźca – jak dużym zagrożeniem jest w Twojej ocenie. Pierwsza, emocjonalna reakcja często będzie przypisywała temu bodźcowi albo wydarzeniu wielką wagę. To z kolei uruchomi silne emocje i utrudni Ci znalezienie optymalnego rozwiązania problemu. Emocje i intuicyjny system myślenia (System pierwszy opisywany przez Daniela Kahnemana w Pułapkach myślenia) są wspaniałe, gdy potrzebujemy działać błyskawicznie. Dzięki nim wiemy, czego chcemy oraz na co nie mamy ochoty.
Jednak, gdy sytuacja jest bardziej złożona niż szybkie wybranie potrawy w restauracji albo filmu do obejrzenia wieczorem, emocje nie będą najlepszym doradcą. Jak więc posłużyć się rozumem? Trafniej ocenić znaczenie obecnego problemu?
Pomocne może być pytanie: „Czy coś podobnego już się w moim życiu wydarzyło?” Jeśli tak, spytaj także: „Jakie były tego długoterminowe skutki?” W wielu przypadkach okaże się, że to nie jest pierwszy raz i udało Ci się wyjść z podobnego doświadczenia bez większego szwanku. Wyciągnięcie takie wniosku pozwoli Ci z kolei odzyskać spokój i podejmować rozsądniejsze decyzje.
Inne wartościowe pytanie, do którego zachęcają stoicy to: Czego ta sytuacja mnie nauczyła? Odpowiedź na nie, pozwoli Ci przekierować swoją uwagę z przeszłości i szukania winnych, na poszukiwanie rozwiązań.
Dziękuję Ci za wysłuchanie podcastu. Po więcej wartościowych stoickich materiałów zapraszam na stronę www.odlaikadostoika.pl
W następnym odcinku zajmiemy się Ignorowaniem tego, co niezależne.
Do usłyszenia! Żegna się Andrzej Bernardyn
[w intro podcastu użyty został fragment utworu the Path of the Golbin King – Kevina MacLeoda]